ଅଧ୍ୟାୟ 2
ଵଲ୍ଲୀ 1
ପରାଂଚିଖାନି ଵ୍ୟତୃଣତ୍ସ୍ଵୟଂଭୂସ୍ତସ୍ମାତ୍ପରାଙ୍ପଶ୍ୟତି ନାଂତରାତ୍ମନ୍।
କଶ୍ଚିଦ୍ଧୀରଃ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାନମୈଷଦାଵୃତ୍ତଚକ୍ଷୁରମୃତତ୍ଵମିଚ୍ଛନ୍ ॥ ॥1॥
ପରାଚଃ କାମାନନୁୟଂତି ବାଲାସ୍ତେ ମୃତ୍ୟୋର୍ୟଂତି ଵିତତସ୍ୟ ପାଶମ୍।
ଅଥ ଧୀରା ଅମୃତତ୍ଵଂ-ଵିଁଦିତ୍ଵା ଧ୍ରୁଵମଧ୍ରୁଵେଷ୍ଵିହ ନ ପ୍ରାର୍ଥୟଂତେ ॥ ॥2॥
ୟେନ ରୂପଂ ରସଂ ଗଂଧଂ ଶବ୍ଦାନ୍ସ୍ପର୍ଶାଂଶ୍ଚ ମୈଥୁନାନ୍।
ଏତେନୈଵ ଵିଜାନାତି କିମତ୍ର ପରିଶିଷ୍ୟତେ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥3॥
ସ୍ଵପ୍ନାଂତଂ ଜାଗରିତାଂତଂ ଚୋଭୌ ୟେନାନୁପଶ୍ୟତି।
ମହାଂତଂ-ଵିଁଭୁମାତ୍ମାନଂ ମତ୍ଵା ଧୀରୋ ନ ଶୋଚତି ॥ ॥4॥
ୟ ଇମଂ ମଧ୍ଵଦଂ-ଵେଁଦ ଆତ୍ମାନଂ ଜୀଵମଂତିକାତ୍।
ଈଶାନଂ ଭୂତଭଵ୍ୟସ୍ୟ ନ ତତୋ ଵିଜୁଗୁପ୍ସତେ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥5॥
ୟଃ ପୂର୍ଵଂ ତପସୋ ଜାତମଦ୍ଭ୍ୟଃ ପୂର୍ଵମଜାୟତ।
ଗୁହାଂ ପ୍ରଵିଶ୍ୟ ତିଷ୍ଠଂତଂ-ୟୋଁ ଭୂତେଭିର୍ଵ୍ୟପଶ୍ୟତ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥6॥
ୟା ପ୍ରାଣେନ ସଂଭଵତ୍ୟଦିତିର୍ଦେଵତାମୟୀ।
ଗୁହାଂ ପ୍ରଵିଶ୍ୟ ତିଷ୍ଠଂତୀଂ-ୟାଁ ଭୂତେଭିର୍ଵ୍ୟଜାୟତ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥7॥
ଅରଣ୍ୟୋର୍ନିହିତୋ ଜାତଵେଦା ଗର୍ଭ ଇଵ ସୁଭୃତୋ ଗର୍ଭିଣୀଭିଃ।
ଦିଵେ ଦିଵେ ଈଡ୍ୟୋ ଜାଗୃଵଦ୍ଭିର୍ହଵିଷ୍ମଦ୍ଭିର୍ମନୁଷ୍ୟେଭିରଗ୍ନିଃ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥8॥
ୟତଶ୍ଚୋଦେତି ସୂର୍ୟୋଽସ୍ତଂ-ୟଁତ୍ର ଚ ଗଚ୍ଛତି।
ତଂ ଦେଵାଃ ସର୍ଵେଽର୍ପିତାସ୍ତଦୁ ନାତ୍ୟେତି କଶ୍ଚନ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥9॥
ୟଦେଵେହ ତଦମୁତ୍ର ୟଦମୁତ୍ର ତଦନ୍ଵିହ।
ମୃତ୍ୟୋଃ ସ ମୃତ୍ୟୁମାପ୍ନୋତି ୟ ଇହ ନାନେଵ ପଶ୍ୟତି ॥ ॥10॥
ମନସୈଵେଦମାପ୍ତଵ୍ୟଂ ନେହ ନାନାଽସ୍ତି କିଂଚନ।
ମୃତ୍ୟୋଃ ସ ମୃତ୍ୟୁଂ ଗଚ୍ଛତି ୟ ଇହ ନାନେଵ ପଶ୍ୟତି ॥ ॥11॥
ଅଂଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରଃ ପୁରୁଷୋ ମଧ୍ୟ ଆତ୍ମନି ତିଷ୍ଠତି।
ଈଶାନୋ ଭୂତଭଵ୍ୟସ୍ୟ ନ ତତୋ ଵିଜୁଗୁପ୍ସତେ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥12॥
ଅଂଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରଃ ପୁରୁଷୋ ଜ୍ୟୋତିରିଵାଧୂମକଃ।
ଈଶାନୋ ଭୂତଭଵ୍ୟସ୍ୟ ସ ଏଵାଦ୍ୟ ସ ଉ ଶ୍ଵଃ। ଏତଦ୍ଵୈ ତତ୍ ॥ ॥13॥
ୟଥୋଦକଂ ଦୁର୍ଗଂ-ଵୃଁଷ୍ଟଂ ପର୍ଵତେଷୁ ଵିଧାଵତି।
ଏଵଂ ଧର୍ମାନ୍ପୃଥକ୍ ପଶ୍ୟଂସ୍ତାନେଵାନୁଵିଧାଵତି ॥ ॥14॥
ୟଥୋଦକଂ ଶୁଦ୍ଧେ ଶୁଦ୍ଧମାସିକ୍ତଂ ତାଦୃଗେଵ ଭଵତି।
ଏଵଂ ମୁନେର୍ଵିଜାନତ ଆତ୍ମା ଭଵତି ଗୌତମ ॥ ॥15॥
