ଅଧ୍ୟାୟ 1
ଵଲ୍ଲୀ 3

ଋତଂ ପିବଂତୌ ସୁକୃତସ୍ୟ ଲୋକେ ଗୁହାଂ ପ୍ରଵିଷ୍ଟୌ ପରମେ ପରାର୍ଧେ।
ଛାୟାତପୌ ବ୍ରହ୍ମଵିଦୋ ଵଦଂତି ପଂଚାଗ୍ନୟୋ ୟେ ଚ ତ୍ରିଣାଚିକେତାଃ ॥ ॥1॥

ୟଃ ସେତୁରୀଜାନାନାମକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ୟତ୍ପରମ୍‌।
ଅଭୟଂ ତିତୀର୍​ଷତାଂ ପାରଂ ନାଚିକେତଂ ଶକେମହି ॥ ॥2॥

ଆତ୍ମାନଂ ରଥିନଂ-ଵିଁଦ୍ଧି ଶରୀରଂ ରଥମେଵ ତୁ।
ବୁଦ୍ଧିଂ ତୁ ସାରଥିଂ-ଵିଁଦ୍ଧି ମନଃ ପ୍ରଗ୍ରହମେଵ ଚ ॥ ॥3॥

ଇଂଦ୍ରିୟାଣି ହୟାନାହୁର୍ଵିଷୟାଂସ୍ତେଷୁ ଗୋଚରାନ୍‌।
ଆତ୍ମେଂଦ୍ରିୟମନୋୟୁକ୍ତଂ ଭୋକ୍ତେତ୍ୟାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ॥ ॥4॥

ୟସ୍ତ୍ଵଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତ୍ୟୟୁକ୍ତେନ ମନସା ସଦା
ତସ୍ୟେଂଦ୍ରିୟାଣ୍ୟଵଶ୍ୟାନି ଦୁଷ୍ଟାଶ୍ଵା ଇଵ ସାରଥେଃ ॥ ॥5॥

ୟସ୍ତୁ ଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତି ୟୁକ୍ତେନ ମନସା ସଦା
ତସ୍ୟେଂଦ୍ରିୟାଣି ଵଶ୍ୟାନି ସଦଶ୍ଵା ଇଵ ସାରଥେଃ ॥ ॥6॥

ୟସ୍ତ୍ଵଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତ୍ୟମନସ୍କଃ ସଦାଽଶୁଚିଃ।
ନ ସ ତତ୍ପଦମାପ୍ନୋତି ସଂସାରଂ ଚାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ॥7॥

ୟସ୍ତୁ ଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତି ସମନସ୍କଃ ସଦା ଶୁଚିଃ।
ସ ତୁ ତତ୍ପଦମାପ୍ନୋତି ୟସ୍ମାଦ୍ ଭୂୟୋ ନ ଜାୟତେ ॥ ॥8॥

ଵିଜ୍ଞାନସାରଥିର୍ୟସ୍ତୁ ମନଃ ପ୍ରଗ୍ରହଵାନ୍ନରଃ।
ସୋଽଧ୍ଵନଃ ପାରମାପ୍ନୋତି ତଦ୍ଵିଷ୍ଣୋଃ ପରମଂ ପଦମ୍‌ ॥ ॥9॥

ଇଂଦ୍ରିୟେଭ୍ୟଃ ପରା ହ୍ୟର୍ଥା ଅର୍ଥେଭ୍ୟଶ୍ଚ ପରଂ ମନଃ।
ମନସସ୍ତୁ ପରା ବୁଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧେରାତ୍ମା ମହାନ୍ପରଃ ॥ ॥10॥

ମହତଃ ପରମଵ୍ୟକ୍ତମଵ୍ୟକ୍ତାତ୍ପୁରୁଷଃ ପରଃ।
ପୁରୁଷାନ୍ନ ପରଂ କିଂଚିତ୍ସା କାଷ୍ଠା ସା ପରା ଗତିଃ ॥ ॥11॥

ଏଷ ସର୍ଵେଷୁ ଭୂତେଷୁ ଗୂଢୋଽଽତ୍ମା ନ ପ୍ରକାଶତେ।
ଦୃଶ୍ୟତେ ତ୍ଵଗ୍ର୍ୟୟା ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ସୂକ୍ଷ୍ମୟା ସୂକ୍ଷ୍ମଦର୍​ଶିଭିଃ ॥ ॥12॥

ୟଚ୍ଛେଦ୍ଵାଙ୍ମନସୀ ପ୍ରାଜ୍ଞସ୍ତଦ୍ୟଚ୍ଛେଜ୍ଜ୍ଞାନ ଆତ୍ମନି।
ଜ୍ଞାନମାତ୍ମନି ମହତି ନିୟଚ୍ଛେତ୍ତଦ୍ୟଚ୍ଛେଚ୍ଛାଂତ ଆତ୍ମନି ॥ ॥13॥

ଉତ୍ତିଷ୍ଠତ ଜାଗ୍ରତ ପ୍ରାପ୍ୟ ଵରାନ୍ନିବୋଧତ।
କ୍ଷୁରସ୍ୟ ଧାରା ନିଶିତା ଦୁରତ୍ୟୟା ଦୁର୍ଗଂ ପଥସ୍ତତ୍କଵୟୋ ଵଦଂତି ॥ ॥14॥

ଅଶବ୍ଦମସ୍ପର୍​ଶମରୂପମଵ୍ୟୟଂ ତଥାଽରସଂ ନିତ୍ୟମଗଂଧଵଚ୍ଚ ୟତ୍‌।
ଅନାଦ୍ୟନଂତଂ ମହତଃ ପରଂ ଧ୍ରୁଵଂ ନିଚାୟ୍ୟ ତନ୍ମୃତ୍ୟୁମୁଖାତ୍‌ ପ୍ରମୁଚ୍ୟତେ ॥ ॥15॥

ନାଚିକେତମୁପାଖ୍ୟାନଂ ମୃତ୍ୟୁପ୍ରୋକ୍ତଂ ସନାତନମ୍‌।
ଉକ୍ତ୍ଵା ଶ୍ରୁତ୍ଵା ଚ ମେଧାଵୀ ବ୍ରହ୍ମଲୋକେ ମହୀୟତେ ॥ ॥16॥

ୟ ଇମଂ ପରମଂ ଗୁହ୍ୟଂ ଶ୍ରାଵୟେଦ୍‌ ବ୍ରହ୍ମସଂସଦି।
ପ୍ରୟତଃ ଶ୍ରାଦ୍ଧକାଲେ ଵା ତଦାନଂତ୍ୟାୟ କଲ୍ପତେ।
ତଦାନଂତ୍ୟାୟ କଲ୍ପତ ଇତି ॥ ॥17॥