అథ పఞ్చమోఽధ్యాయః ।

రాజా ఉవాచ ।
భగవన్తం హరిం ప్రాయః న భజన్తి ఆత్మవిత్తమాః ।
తేషాం అశాన్తకామానాం కా నిష్ఠా అవిజితాత్మనామ్ ॥ 1॥

చమసః ఉవాచ ।
ముఖబాహూరూపాదేభ్యః పురుషస్య ఆశ్రమైః సహ ।
చత్వారః జజ్ఞిరే వర్ణాః గుణైః విప్రాదయః పృథక్ ॥ 2॥

యః ఏషాం పురుషం సాక్షాత్ ఆత్మప్రభవం ఈశ్వరమ్ ।
న భజన్తి అవజానన్తి స్థానాత్ భ్రష్టాః పతన్తి అధః ॥ 3॥

దూరే హరికథాః కేచిత్ దూరే చ అచ్యుతకీర్ర్తనాః ।
స్త్రియః శూద్రాదయః చ ఏవ తే అనుకమ్ప్యా భవాదృశామ్ ॥ 4॥

విప్రః రాజన్యవైశ్యౌ చ హరేః ప్రాప్తాః పదాన్తికమ్ ।
శ్రౌతేన జన్మనా అథ అపి ముహ్యన్తి ఆమ్నాయవాదినః ॥ 5॥

కర్మణి అకోవిదాః స్తబ్ధాః మూర్ఖాః పణ్డితమానినః ।
వదన్తి చాటుకాత్ మూఢాః యయా మాధ్వ్యా గిర ఉత్సుకాః ॥ 6॥

రజసా ఘోరసఙ్కల్పాః కాముకాః అహిమన్యవః ।
దామ్భికాః మానినః పాపాః విహసన్తి అచ్యుతప్రియాన్ ॥ 7॥

వదన్తి తే అన్యోన్యం ఉపాసితస్త్రియః
గృహేషు మైథున్యసుఖేషు చ ఆశిషః ।
యజన్తి అసృష్టాన్ అవిధాన్ అదక్షిణమ్
వృత్త్యై పరం ఘ్నన్తి పశూన్ అతద్విదః ॥ 8॥

శ్రియా విభూత్యా అభిజనేన విద్యయా
త్యాగేన రూపేణ బలేన కర్మణా
సతః అవమన్యన్తి హరిప్రియాన్ ఖలాః ॥ 9॥

సర్వేషు శశ్వత్ తనుభృత్ స్వవస్థితమ్
యథా స్వం ఆత్మానం అభీష్టం ఈశ్వరమ్ ।
వేదోపగీతం చ న శ్రుణ్వతే అబుధాః
మనోరథానాం ప్రవదన్తి వార్తయా ॥ 10॥

లోకే వ్యవాయ ఆమిషం అద్యసేవా
నిత్యాః తు జన్తోః న హి తత్ర చోదనా ।
వ్యవస్థితిః తేషు వివాహయజ్ఞ
సురాగ్రహైః ఆసు నివృత్తిః ఇష్టా ॥ 11॥

ధనం చ ధర్మేకఫలం యతః వై
జ్ఞానం సవిజ్ఞానం అనుప్రశాన్తి ।
గృహేషు యుఞ్జన్తి కలేవరస్య
మృత్యుం న పశ్యన్తి దురన్తవీర్యమ్ ॥ 12॥

యత్ ఘ్రాణభక్షః విహితః సురాయాః
తథా పశోః ఆలభనం న హింసా ।
ఏవం వ్యవాయః ప్రజయా న రత్యా
ఇఅమం విశుద్ధం న విదుః స్వధర్మమ్ ॥ 13॥

యే తు అనేవంవిదః అసన్తః స్తబ్ధాః సత్ అభిమానినః ।
పశూన్ ద్రుహ్యన్తి విస్రబ్ధాః ప్రేత్య ఖాదన్తి తే చ తాన్ ॥ 14॥

ద్విషన్తః పరకాయేషు స్వాత్మానం హరిం ఈశ్వరమ్ ।
మృతకే సానుబన్ధే అస్మిన్ బద్ధస్నేహాః పతన్తి అధః ॥ 15॥

యే కైవల్యం అసమ్ప్రాప్తాః యే చ అతీతాః చ మూఢతామ్ ।
త్రైవర్గికాః హి అక్షణికాః ఆత్మానం ఘాతయన్తి తే ॥ 16॥

ఏతః ఆత్మహనః అశాన్తాః అజ్ఞానే జ్ఞానమానినః ।
సీదన్తి అకృతకృత్యాః వై కాలధ్వస్తమనోరథాః ॥ 17॥

హిత్వా ఆత్యాయ అసరచితాః గృహ అపత్యసుహృత్ శ్రియః ।
తమః విశన్తి అనిచ్ఛన్తః వాసుదేవపరాఙ్ముఖాః ॥ 18॥

రాజా ఉవాచ ।
కస్మిన్ కాలే సః భగవాన్ కిం వర్ణః కీదృశః నృభిః ।
నామ్నా వా కేన విధినా పూజ్యతే తత్ ఇహ ఉచ్యతామ్ ॥ 19॥

కరభాజనః ఉవాచ ।
కృతం త్రేతా ద్వాపరం చ కలిః ఇత్యేషు కేశవః ।
నానావర్ణ అభిధాకారః నానా ఏవ విధినా ఇజ్యతే ॥ 20॥

కృతే శుక్లః చతుర్బాహుః జటిలః వల్కలామ్బరః ।
కృష్ణాజినౌపవీతాక్షాన్ బిభ్రత్ దణ్డకమణ్డలూన్ ॥ 21॥

మనుష్యాః తు తదా శాన్తాః నిర్వైరాః సుహృదః సమాః ।
యజన్తి తపసా దేవం శమేన చ దమేన చ ॥ 22॥

హంసః సుపర్ణః వైకుణ్ఠః ధర్మః యోగేశ్వరః అమలః ।
ఈశ్వరః పురుషః అవ్యక్తః పరమాత్మా ఇతి గీయతే ॥ 23॥

త్రేతాయాం రక్తవర్ణః అసౌ చతుర్బాహుః త్రిమేఖలః ।
హిరణ్యకేశః త్రయీ ఆత్మా స్రుక్స్రువాది ఉపలక్షణః ॥ 24॥

తం తదా మనుజా దేవం సర్వదేవమయం హరిమ్ ।
యజన్తి విద్యయా త్రయ్యా ధర్మిష్ఠాః బ్రహ్మవాదినః ॥ 25॥

విష్ణుః యజ్ఞః పృష్ణిగర్భః సర్వదేవః ఉరుక్రమః ।
వృషాకపిః జయన్తః చ ఉరుగాయ ఇతి ఈర్యతే ॥ 26॥

ద్వాపరే భగవాన్ శ్యామః పీతవాసా నిజాయుధః ।
శ్రీవత్సాదిభిః అఙ్కైః చ లక్షణైః ఉపలక్షితః ॥ 27॥

తం తదా పురుషం మర్త్యా మహారాజౌపలక్షణమ్ ।
యజన్తి వేదతన్త్రాభ్యాం పరం జిజ్ఞాసవః నృప ॥ 28॥

నమః తే వాసుదేవాయ నమః సఙ్కర్షణాయ చ ।
ప్రద్యుమ్నాయ అనిరుద్ధాయ తుభ్యం భగవతే నమః ॥ 29॥

నారాయణాయ ఋషయే పురుషాయ మహాత్మనే ।
విశ్వేశ్వరాయ విశ్వాయ సర్వభూతాత్మనే నమః ॥ 30॥

ఇతి ద్వాపరః ఉర్వీశ స్తువన్తి జగదీశ్వరమ్ ।
నానాతన్త్రవిధానేన కలౌ అపి యథా శ్రుణు ॥ 31॥

కృష్ణవర్ణం త్విషాకృష్ణం సాఙ్గౌపాఙ్గాస్త్ర
పార్షదమ్ ।
యజ్ఞైః సఙ్కీర్తనప్రాయైః యజన్తి హి సుమేధసః ॥ 32॥

ధ్యేయం సదా పరిభవఘ్నం అభీష్టదోహమ్
తీర్థాస్పదం శివవిరిఞ్చినుతం శరణ్యమ్ ।
భృత్యార్తిహన్ ప్రణతపాల భవాబ్ధిపోతమ్
వన్దే మహాపురుష తే చరణారవిన్దమ్ ॥ 33॥

త్యక్త్వా సుదుస్త్యజసురైప్సితరాజ్యలక్ష్మీమ్
ధర్మిష్ఠః ఆర్యవచసా యత్ అగాత్ అరణ్యమ్ ।
మాయామృగం దయితయా ఇప్సితం అన్వధావత్
వన్దే మహాపురుష తే చరణారవిన్దమ్ ॥ 34॥

ఏవం యుగానురూపాభ్యాం భగవాన్ యుగవర్తిభిః ।
మనుజైః ఇజ్యతే రాజన్ శ్రేయసాం ఈశ్వరః హరిః ॥ 35॥

కలిం సభాజయన్తి ఆర్యా గుణజ్ఞాః సారభాగినః ।
యత్ర సఙ్కీర్తనేన ఏవ సర్వః స్వార్థః అభిలభ్యతే ॥ 36॥

న హి అతః పరమః లాభః దేహినాం భ్రామ్యతాం ఇహ ।
యతః విన్దేత పరమాం శాన్తిం నశ్యతి సంసృతిః ॥ 37॥

కృతాదిషు ప్రజా రాజన్ కలౌ ఇచ్ఛన్తి సమ్భవమ్ ।
కలౌ ఖలు భవిష్యన్తి నారాయణపరాయణాః ॥ 38॥

క్వచిత్ క్వచిత్ మహారాజ ద్రవిడేషు చ భూరిశః ।
తామ్రపర్ణీ నదీ యత్ర కృతమాలా పయస్వినీ ॥ 39॥

కావేరీ చ మహాపుణ్యా ప్రతీచీ చ మహానదీ ।
యే పిబన్తి జలం తాసాం మనుజా మనుజేశ్వర ।
ప్రాయః భక్తాః భగవతి వాసుదేవః అమల ఆశయాః ॥ 40॥

దేవర్షిభూతాప్తనృణా పితౄణాం
న కిఙ్కరః న అయం ఋణీ చ రాజన్ ।
సర్వాత్మనా యః శరణం శరణ్యమ్
గతః ముకున్దం పరిహృత్య కర్తుమ్ ॥ 41॥

స్వపాదమూలం భజతః ప్రియస్య
త్యక్తాన్యభావస్య హరిః పరేశః ।
వికర్మ యత్ చ ఉత్పతితం కథఞ్చిత్
ధునోతి సర్వం హృది సన్నివిష్టః ॥ 42॥

నారదః ఉవాచ ।
ధర్మాన్ భాగవతాన్ ఇత్థం శ్రుత్వా అథ మిథిలేశ్వరః ।
జాయన్త ఇయాన్ మునీన్ ప్రీతః సోపాధ్యాయః హి అపూజయత్ ॥ 43॥

తతః అన్తః దధిరే సిద్ధాః సర్వలోకస్య పశ్యతః ।
రాజా ధర్మాన్ ఉపాతిష్ఠన్ అవాప పరమాం గతిమ్ ॥ 44॥

త్వం అపి ఏతాన్ మహాభాగ ధర్మాన్ భాగవతాన్ శ్రుతాన్ ।
ఆస్థితః శ్రద్ధయా యుక్తః నిఃసఙ్గః యాస్యసే పరమ్ ॥ 45॥

యువయోః ఖలు దమ్పత్యోః యశసా పూరితం జగత్ ।
పుత్రతాం అగమత్ యత్ వాం భగవాన్ ఈశ్వరః హరిః ॥ 46॥

దర్శనాలిఙ్గనాలాపైః శయనాసనభోజనైః ।
ఆత్మా వాం పావితః కృష్ణే పుత్రస్నేహ ప్రకుర్వతోః ॥ 47॥

వైరేణ యం నృపతయః శిశుపాలపౌణ్డ్ర
శాల్వాదయః గతివిలాసవిలోకనాదయైః ।
ధ్యాయన్తః ఆకృతధియః శయనాసనాదౌ
తత్ సామ్యం ఆపుః అనురక్తధియాం పునః కిమ్ ॥ 48॥

మా అపత్యబుద్ధిం అకృథాః కృష్ణే సర్వాత్మనీశ్వరే ।
మాయామనుష్యభావేన గూఢ ఐశ్వర్యే పరే అవ్యయే ॥ 49॥

భూభారరాజన్యహన్తవే గుప్తయే సతామ్ ।
అవతీర్ణస్య నిర్వృత్యై యశః లోకే వితన్యతే ॥ 50॥

శ్రీశుకః ఉవాచ ।
ఏతత్ శ్రుత్వా మహాభాగః వసుదేవః అతివిస్మితః ।
దేవకీ చ మహాభాగాః జహతుః మోహం ఆత్మనః ॥ 51॥

ఇతిహాసం ఇమం పుణ్యం ధారయేత్ యః సమాహితః ।
సః విధూయ ఇహ శమలం బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే ॥ 52॥

ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం
సంహితాయామేకాదశస్కన్ధే వసుదేవనారదసంవాదే
పఞ్చమోఽధ్యాయః ॥