atha trayOdashO.adhyaayaH ।
shreebhagavaanuvaacha ।
idaM shareeraM kauntEya kshhEtramityabhidheeyatE ।
EtadyO vEtti taM praahuH kshhEtrajjhNa iti tadvidaH ॥ 1 ॥
kshhEtrajjhNaM chaapi maaM viddhi sarvakshhEtrEshhu bhaarata ।
kshhEtrakshhEtrajjhNayOrjjhNaanaM yattajjjhNaanaM mataM mama ॥ 2 ॥
tatkshhEtraM yachcha yaadRRikcha yadvikaari yatashcha yat ।
sa cha yO yatprabhaavashcha tatsamaasEna mE shRRiNu ॥ 3 ॥
RRishhibhirbahudhaa geetaM ChandObhirvividhaiH pRRithak ।
brahmasootrapadaishchaiva hEtumadbhirvinishchitaiH ॥ 4 ॥
mahaabhootaanyahaMkaarO buddhiravyaktamEva cha ।
indriyaaNi dashaikaM cha pancha chEndriyagOcharaaH ॥ 5 ॥
ichChaa dvEshhaH sukhaM duHkhaM saMghaatashchEtanaa dhRRitiH ।
EtatkshhEtraM samaasEna savikaaramudaahRRitam ॥ 6 ॥
amaanitvamadambhitvamahiMsaa kshhaantiraarjavam ।
aachaaryOpaasanaM shauchaM sthairyamaatmavinigrahaH ॥ 7 ॥
indriyaarthEshhu vairaagyamanahaMkaara Eva cha ।
janmamRRityujaraavyaadhiduHkhadOshhaanudarshanam ॥ 8 ॥
asaktiranabhishhvangaH putradaaragRRihaadishhu ।
nityaM cha samachittatvamishhTaanishhTOpapattishhu ॥ 9 ॥
mayi chaananyayOgEna bhaktiravyabhichaariNee ।
viviktadEshasEvitvamaratirjanasaMsadi ॥ 10 ॥
adhyaatmajjhNaananityatvaM tattvajjhNaanaarthadarshanam ।
EtajjjhNaanamiti prOktamajjhNaanaM yadatO.anyathaa ॥ 11 ॥
jjhNEyaM yattatpravakshhyaami yajjjhNaatvaamRRitamashnutE ।
anaadimatparaM brahma na sattannaasaduchyatE ॥ 12 ॥
sarvataHpaaNipaadaM tatsarvatO.akshhishirOmukham ।
sarvataHshrutimallOkE sarvamaavRRitya tishhThati ॥ 13 ॥
sarvEndriyaguNaabhaasaM sarvEndriyavivarjitam ।
asaktaM sarvabhRRichchaiva nirguNaM guNabhOktRRi cha ॥ 14 ॥
bahirantashcha bhootaanaamacharaM charamEva cha ।
sookshhmatvaattadavijjhNEyaM doorasthaM chaantikE cha tat ॥ 15 ॥
avibhaktaM cha bhootEshhu vibhaktamiva cha sthitam ।
bhootabhartRRi cha tajjjhNEyaM grasishhNu prabhavishhNu cha ॥ 16 ॥
jyOtishhaamapi tajjyOtistamasaH paramuchyatE ।
jjhNaanaM jjhNEyaM jjhNaanagamyaM hRRidi sarvasya vishhThitam ॥ 17 ॥
iti kshhEtraM tathaa jjhNaanaM jjhNEyaM chOktaM samaasataH ।
madbhakta EtadvijjhNaaya madbhaavaayOpapadyatE ॥ 18 ॥
prakRRitiM purushhaM chaiva viddhyanaadi ubhaavapi ।
vikaaraaMshcha guNaaMshchaiva viddhi prakRRitisaMbhavaan ॥ 19 ॥
kaaryakaaraNakartRRitvE hEtuH prakRRitiruchyatE ।
purushhaH sukhaduHkhaanaaM bhOktRRitvE hEturuchyatE ॥ 20 ॥
purushhaH prakRRitisthO hi bhunktE prakRRitijaanguNaan ।
kaaraNaM guNasangO.asya sadasadyOnijanmasu ॥ 21 ॥
upadrashhTaanumantaa cha bhartaa bhOktaa mahEshvaraH ।
paramaatmEti chaapyuktO dEhE.asminpurushhaH paraH ॥ 22 ॥
ya EvaM vEtti purushhaM prakRRitiM cha guNaiH saha ।
sarvathaa vartamaanO.api na sa bhooyO.abhijaayatE ॥ 23 ॥
dhyaanEnaatmani pashyanti kEchidaatmaanamaatmanaa ।
anyE saaMkhyEna yOgEna karmayOgEna chaaparE ॥ 24 ॥
anyE tvEvamajaanantaH shrutvaanyEbhya upaasatE ।
tE.api chaatitarantyEva mRRityuM shrutiparaayaNaaH ॥ 25 ॥
yaavatsaMjaayatE kiMchitsattvaM sthaavarajangamam ।
kshhEtrakshhEtrajjhNasaMyOgaattadviddhi bharatarshhabha ॥ 26 ॥
samaM sarvEshhu bhootEshhu tishhThantaM paramEshvaram ।
vinashyatsvavinashyantaM yaH pashyati sa pashyati ॥ 27 ॥
samaM pashyanhi sarvatra samavasthitameeshvaram ।
na hinastyaatmanaatmaanaM tatO yaati paraaM gatim ॥ 28 ॥
prakRRityaiva cha karmaaNi kriyamaaNaani sarvashaH ।
yaH pashyati tathaatmaanamakartaaraM sa pashyati ॥ 29 ॥
yadaa bhootapRRithagbhaavamEkasthamanupashyati ।
tata Eva cha vistaaraM brahma saMpadyatE tadaa ॥ 30 ॥
anaaditvaannirguNatvaatparamaatmaayamavyayaH ।
shareerasthO.api kauntEya na karOti na lipyatE ॥ 31 ॥
yathaa sarvagataM saukshhmyaadaakaashaM nOpalipyatE ।
sarvatraavasthitO dEhE tathaatmaa nOpalipyatE ॥ 32 ॥
yathaa prakaashayatyEkaH kRRitsnaM lOkamimaM raviH ।
kshhEtraM kshhEtree tathaa kRRitsnaM prakaashayati bhaarata ॥ 33 ॥
kshhEtrakshhEtrajjhNayOrEvamantaraM jjhNaanachakshhushhaa ।
bhootaprakRRitimOkshhaM cha yE viduryaanti tE param ॥ 34 ॥
OM tatsaditi shreemadbhagavadgeetaasoopanishhatsu brahmavidyaayaaM yOgashaastrE shreekRRishhNaarjunasaMvaadE
kshhEtrakshhEtrajjhNavibhaagayOgO naama trayOdashO.adhyaayaH ॥13 ॥
Browse Related Categories: