മഹിഷാസുര സൈന്യവധോ നാമ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥

അസ്യ സപ്ത സതീമധ്യമ ചരിത്രസ്യ വിഷ്ണുര് ഋഷിഃ । ഉഷ്ണിക് ഛംദഃ । ശ്രീമഹാലക്ഷ്മീദേവതാ। ശാകംഭരീ ശക്തിഃ । ദുര്ഗാ ബീജമ് । വായുസ്തത്ത്വമ് । യജുര്വേദഃ സ്വരൂപമ് । ശ്രീ മഹാലക്ഷ്മീപ്രീത്യര്ഥേ മധ്യമ ചരിത്ര ജപേ വിനിയോഗഃ ॥

ധ്യാനം
ഓം അക്ഷസ്രക്പരശും ഗദേഷുകുലിശം പദ്മം ധനുഃ കുംഡികാം
ദംഡം ശക്തിമസിം ച ചര്മ ജലജം ഘംടാം സുരാഭാജനമ് ।
ശൂലം പാശസുദര്ശനേ ച ദധതീം ഹസ്തൈഃ പ്രവാള പ്രഭാം
സേവേ സൈരിഭമര്ദിനീമിഹ മഹലക്ഷ്മീം സരോജസ്ഥിതാമ് ॥

ഋഷിരുവാച ॥1॥

ദേവാസുരമഭൂദ്യുദ്ധം പൂര്ണമബ്ദശതം പുരാ।
മഹിഷേഽസുരാണാം അധിപേ ദേവാനാംച പുരംദരേ

തത്രാസുരൈര്മഹാവീര്യിര്ദേവസൈന്യം പരാജിതം।
ജിത്വാ ച സകലാന് ദേവാന് ഇംദ്രോഽഭൂന്മഹിഷാസുരഃ ॥3॥

തതഃ പരാജിതാ ദേവാഃ പദ്മയോനിം പ്രജാപതിമ്।
പുരസ്കൃത്യഗതാസ്തത്ര യത്രേശ ഗരുഡധ്വജൌ ॥4॥

യഥാവൃത്തം തയോസ്തദ്വന് മഹിഷാസുരചേഷ്ടിതമ്।
ത്രിദശാഃ കഥയാമാസുര്ദേവാഭിഭവവിസ്തരമ് ॥5॥

സൂര്യേംദ്രാഗ്ന്യനിലേംദൂനാം യമസ്യ വരുണസ്യ ച
അന്യേഷാം ചാധികാരാന്സ സ്വയമേവാധിതിഷ്ടതി ॥6॥

സ്വര്ഗാന്നിരാകൃതാഃ സര്വേ തേന ദേവ ഗണാ ഭുവിഃ।
വിചരംതി യഥാ മര്ത്യാ മഹിഷേണ ദുരാത്മനാ ॥6॥

ഏതദ്വഃ കഥിതം സര്വം അമരാരിവിചേഷ്ടിതമ്।
ശരണം വഃ പ്രപന്നാഃ സ്മോ വധസ്തസ്യ വിചിംത്യതാമ് ॥8॥

ഇത്ഥം നിശമ്യ ദേവാനാം വചാംസി മധുസൂധനഃ
ചകാര കോപം ശംഭുശ്ച ഭ്രുകുടീകുടിലാനനൌ ॥9॥

തതോഽതികോപപൂര്ണസ്യ ചക്രിണോ വദനാത്തതഃ।
നിശ്ചക്രാമ മഹത്തേജോ ബ്രഹ്മണഃ ശംകരസ്യ ച ॥10॥

അന്യേഷാം ചൈവ ദേവാനാം ശക്രാദീനാം ശരീരതഃ।
നിര്ഗതം സുമഹത്തേജഃ സ്തച്ചൈക്യം സമഗച്ഛത ॥11॥

അതീവ തേജസഃ കൂടം ജ്വലംതമിവ പര്വതമ്।
ദദൃശുസ്തേ സുരാസ്തത്ര ജ്വാലാവ്യാപ്തദിഗംതരമ് ॥12॥

അതുലം തത്ര തത്തേജഃ സര്വദേവ ശരീരജമ്।
ഏകസ്ഥം തദഭൂന്നാരീ വ്യാപ്തലോകത്രയം ത്വിഷാ ॥13॥

യദഭൂച്ഛാംഭവം തേജഃ സ്തേനാജായത തന്മുഖമ്।
യാമ്യേന ചാഭവന് കേശാ ബാഹവോ വിഷ്ണുതേജസാ ॥14॥

സൌമ്യേന സ്തനയോര്യുഗ്മം മധ്യം ചൈംദ്രേണ ചാഭവത്।
വാരുണേന ച ജംഘോരൂ നിതംബസ്തേജസാ ഭുവഃ ॥15॥

ബ്രഹ്മണസ്തേജസാ പാദൌ തദംഗുള്യോഽര്ക തേജസാ।
വസൂനാം ച കരാംഗുള്യഃ കൌബേരേണ ച നാസികാ ॥16॥

തസ്യാസ്തു ദംതാഃ സംഭൂതാ പ്രാജാപത്യേന തേജസാ
നയനത്രിതയം ജജ്ഞേ തഥാ പാവകതേജസാ ॥17॥

ഭ്രുവൌ ച സംധ്യയോസ്തേജഃ ശ്രവണാവനിലസ്യ ച
അന്യേഷാം ചൈവ ദേവാനാം സംഭവസ്തേജസാം ശിവ ॥18॥

തതഃ സമസ്ത ദേവാനാം തേജോരാശിസമുദ്ഭവാമ്।
താം വിലോക്യ മുദം പ്രാപുഃ അമരാ മഹിഷാര്ദിതാഃ ॥19॥

ശൂലം ശൂലാദ്വിനിഷ്കൃഷ്യ ദദൌ തസ്യൈ പിനാകധൃക്।
ചക്രം ച ദത്തവാന് കൃഷ്ണഃ സമുത്പാട്യ സ്വചക്രതഃ ॥20॥

ശംഖം ച വരുണഃ ശക്തിം ദദൌ തസ്യൈ ഹുതാശനഃ
മാരുതോ ദത്തവാംശ്ചാപം ബാണപൂര്ണേ തഥേഷുധീ ॥21॥

വജ്രമിംദ്രഃ സമുത്പാട്യ കുലിശാദമരാധിപഃ।
ദദൌ തസ്യൈ സഹസ്രാക്ഷോ ഘംടാമൈരാവതാദ്ഗജാത് ॥22॥

കാലദംഡാദ്യമോ ദംഡം പാശം ചാംബുപതിര്ദദൌ।
പ്രജാപതിശ്ചാക്ഷമാലാം ദദൌ ബ്രഹ്മാ കമംഡലം ॥23॥

സമസ്തരോമകൂപേഷു നിജ രശ്മീന് ദിവാകരഃ
കാലശ്ച ദത്തവാന് ഖഡ്ഗം തസ്യാഃ ശ്ചര്മ ച നിര്മലമ് ॥24॥

ക്ഷീരോദശ്ചാമലം ഹാരം അജരേ ച തഥാംബരേ
ചൂഡാമണിം തഥാദിവ്യം കുംഡലേ കടകാനിച ॥25॥

അര്ധചംദ്രം തധാ ശുഭ്രം കേയൂരാന് സര്വ ബാഹുഷു
നൂപുരൌ വിമലൌ തദ്വ ദ്ഗ്രൈവേയകമനുത്തമമ് ॥26॥

അംഗുളീയകരത്നാനി സമസ്താസ്വംഗുളീഷു ച
വിശ്വ കര്മാ ദദൌ തസ്യൈ പരശും ചാതി നിര്മലം ॥27॥

അസ്ത്രാണ്യനേകരൂപാണി തഥാഽഭേദ്യം ച ദംശനമ്।
അമ്ലാന പംകജാം മാലാം ശിരസ്യു രസി ചാപരാമ്॥28॥

അദദജ്ജലധിസ്തസ്യൈ പംകജം ചാതിശോഭനമ്।
ഹിമവാന് വാഹനം സിംഹം രത്നാനി വിവിധാനിച॥29॥

ദദാവശൂന്യം സുരയാ പാനപാത്രം ദനാധിപഃ।
ശേഷശ്ച സര്വ നാഗേശോ മഹാമണി വിഭൂഷിതമ് ॥30॥

നാഗഹാരം ദദഽഉ തസ്യൈ ധത്തേ യഃ പൃഥിവീമിമാമ്।
അന്യൈരപി സുരൈര്ദേവീ ഭൂഷണൈഃ ആയുധൈസ്തഥാഃ ॥31॥

സമ്മാനിതാ നനാദോച്ചൈഃ സാട്ടഹാസം മുഹുര്മുഹു।
തസ്യാനാദേന ഘോരേണ കൃത്സ്ന മാപൂരിതം നഭഃ ॥32॥

അമായതാതിമഹതാ പ്രതിശബ്ദോ മഹാനഭൂത്।
ചുക്ഷുഭുഃ സകലാലോകാഃ സമുദ്രാശ്ച ചകംപിരേ ॥33॥

ചചാല വസുധാ ചേലുഃ സകലാശ്ച മഹീധരാഃ।
ജയേതി ദേവാശ്ച മുദാ താമൂചുഃ സിംഹവാഹിനീമ് ॥34॥

തുഷ്ടുവുര്മുനയശ്ചൈനാം ഭക്തിനമ്രാത്മമൂര്തയഃ।
ദൃഷ്ട്വാ സമസ്തം സംക്ഷുബ്ധം ത്രൈലോക്യം അമരാരയഃ ॥35॥

സന്നദ്ധാഖിലസൈന്യാസ്തേ സമുത്തസ്ഥുരുദായുദാഃ।
ആഃ കിമേതദിതി ക്രോധാദാഭാഷ്യ മഹിഷാസുരഃ ॥36॥

അഭ്യധാവത തം ശബ്ദം അശേഷൈരസുരൈര്വൃതഃ।
സ ദദര്ഷ തതോ ദേവീം വ്യാപ്തലോകത്രയാം ത്വിഷാ॥37॥

പാദാക്രാംത്യാ നതഭുവം കിരീടോല്ലിഖിതാംബരാമ്।
ക്ഷോഭിതാശേഷപാതാളാം ധനുര്ജ്യാനിഃസ്വനേന താമ് ॥38॥

ദിശോ ഭുജസഹസ്രേണ സമംതാദ്വ്യാപ്യ സംസ്ഥിതാമ്।
തതഃ പ്രവവൃതേ യുദ്ധം തയാ ദേവ്യാ സുരദ്വിഷാം ॥39॥

ശസ്ത്രാസ്ത്രൈര്ഭഹുധാ മുക്തൈരാദീപിതദിഗംതരമ്।
മഹിഷാസുരസേനാനീശ്ചിക്ഷുരാഖ്യോ മഹാസുരഃ ॥40॥

യുയുധേ ചമരശ്ചാന്യൈശ്ചതുരംഗബലാന്വിതഃ।
രഥാനാമയുതൈഃ ഷഡ്ഭിഃ രുദഗ്രാഖ്യോ മഹാസുരഃ ॥41॥

അയുധ്യതായുതാനാം ച സഹസ്രേണ മഹാഹനുഃ।
പംചാശദ്ഭിശ്ച നിയുതൈരസിലോമാ മഹാസുരഃ ॥42॥

അയുതാനാം ശതൈഃ ഷഡ്ഭിഃര്ഭാഷ്കലോ യുയുധേ രണേ।
ഗജവാജി സഹസ്രൌഘൈ രനേകൈഃ പരിവാരിതഃ ॥43॥

വൃതോ രഥാനാം കോട്യാ ച യുദ്ധേ തസ്മിന്നയുധ്യത।
ബിഡാലാഖ്യോഽയുതാനാം ച പംചാശദ്ഭിരഥായുതൈഃ ॥44॥

യുയുധേ സംയുഗേ തത്ര രഥാനാം പരിവാരിതഃ।
അന്യേ ച തത്രായുതശോ രഥനാഗഹയൈര്വൃതാഃ ॥45॥

യുയുധുഃ സംയുഗേ ദേവ്യാ സഹ തത്ര മഹാസുരാഃ।
കോടികോടിസഹസ്ത്രൈസ്തു രഥാനാം ദംതിനാം തഥാ ॥46॥

ഹയാനാം ച വൃതോ യുദ്ധേ തത്രാഭൂന്മഹിഷാസുരഃ।
തോമരൈര്ഭിംധിപാലൈശ്ച ശക്തിഭിര്മുസലൈസ്തഥാ ॥47॥

യുയുധുഃ സംയുഗേ ദേവ്യാ ഖഡ്ഗൈഃ പരസുപട്ടിസൈഃ।
കേചിച്ഛ ചിക്ഷിപുഃ ശക്തീഃ കേചിത് പാശാംസ്തഥാപരേ ॥48॥

ദേവീം ഖഡ്ഗപ്രഹാരൈസ്തു തേ താം ഹംതും പ്രചക്രമുഃ।
സാപി ദേവീ തതസ്താനി ശസ്ത്രാണ്യസ്ത്രാണി ചംഡികാ ॥49॥

ലീല യൈവ പ്രചിച്ഛേദ നിജശസ്ത്രാസ്ത്രവര്ഷിണീ।
അനായസ്താനനാ ദേവീ സ്തൂയമാനാ സുരര്ഷിഭിഃ ॥50॥

മുമോചാസുരദേഹേഷു ശസ്ത്രാണ്യസ്ത്രാണി ചേശ്വരീ।
സോഽപി ക്രുദ്ധോ ധുതസടോ ദേവ്യാ വാഹനകേസരീ ॥51॥

ചചാരാസുര സൈന്യേഷു വനേഷ്വിവ ഹുതാശനഃ।
നിഃശ്വാസാന് മുമുചേയാംശ്ച യുധ്യമാനാരണേഽംബികാ॥52॥

ത ഏവ സധ്യസംഭൂതാ ഗണാഃ ശതസഹസ്രശഃ।
യുയുധുസ്തേ പരശുഭിര്ഭിംദിപാലാസിപട്ടിശൈഃ ॥53॥

നാശയംതോഽഅസുരഗണാന് ദേവീശക്ത്യുപബൃംഹിതാഃ।
അവാദയംതാ പടഹാന് ഗണാഃ ശങാം സ്തഥാപരേ॥54॥

മൃദംഗാംശ്ച തഥൈവാന്യേ തസ്മിന്യുദ്ധ മഹോത്സവേ।
തതോദേവീ ത്രിശൂലേന ഗദയാ ശക്തിവൃഷ്ടിഭിഃ॥55॥

ഖഡ്ഗാദിഭിശ്ച ശതശോ നിജഘാന മഹാസുരാന്।
പാതയാമാസ ചൈവാന്യാന് ഘംടാസ്വനവിമോഹിതാന് ॥56॥

അസുരാന് ഭുവിപാശേന ബധ്വാചാന്യാനകര്ഷയത്।
കേചിദ് ദ്വിധാകൃതാ സ്തീക്ഷ്ണൈഃ ഖഡ്ഗപാതൈസ്തഥാപരേ॥57॥

വിപോഥിതാ നിപാതേന ഗദയാ ഭുവി ശേരതേ।
വേമുശ്ച കേചിദ്രുധിരം മുസലേന ഭൃശം ഹതാഃ ॥58॥

കേചിന്നിപതിതാ ഭൂമൌ ഭിന്നാഃ ശൂലേന വക്ഷസി।
നിരംതരാഃ ശരൌഘേന കൃതാഃ കേചിദ്രണാജിരേ ॥59॥

ശല്യാനുകാരിണഃ പ്രാണാന് മമുചുസ്ത്രിദശാര്ദനാഃ।
കേഷാംചിദ്ബാഹവശ്ചിന്നാശ്ചിന്നഗ്രീവാസ്തഥാപരേ ॥60॥

ശിരാംസി പേതുരന്യേഷാം അന്യേ മധ്യേ വിദാരിതാഃ।
വിച്ഛിന്നജജ്ഘാസ്വപരേ പേതുരുര്വ്യാം മഹാസുരാഃ ॥61॥

ഏകബാഹ്വക്ഷിചരണാഃ കേചിദ്ദേവ്യാ ദ്വിധാകൃതാഃ।
ഛിന്നേപി ചാന്യേ ശിരസി പതിതാഃ പുനരുത്ഥിതാഃ ॥62॥

കബംധാ യുയുധുര്ദേവ്യാ ഗൃഹീതപരമായുധാഃ।
നനൃതുശ്ചാപരേ തത്ര യുദ്ദേ തൂര്യലയാശ്രിതാഃ ॥63॥

കബംധാശ്ചിന്നശിരസഃ ഖഡ്ഗശക്യ്തൃഷ്ടിപാണയഃ।
തിഷ്ഠ തിഷ്ഠേതി ഭാഷംതോ ദേവീ മന്യേ മഹാസുരാഃ ॥64॥

പാതിതൈ രഥനാഗാശ്വൈഃ ആസുരൈശ്ച വസുംധരാ।
അഗമ്യാ സാഭവത്തത്ര യത്രാഭൂത് സ മഹാരണഃ ॥65॥

ശോണിതൌഘാ മഹാനദ്യസ്സദ്യസ്തത്ര വിസുസ്രുവുഃ।
മധ്യേ ചാസുരസൈന്യസ്യ വാരണാസുരവാജിനാമ് ॥66॥

ക്ഷണേന തന്മഹാസൈന്യമസുരാണാം തഥാഽംബികാ।
നിന്യേ ക്ഷയം യഥാ വഹ്നിസ്തൃണദാരു മഹാചയമ് ॥67॥

സച സിംഹോ മഹാനാദമുത്സൃജന് ധുതകേസരഃ।
ശരീരേഭ്യോഽമരാരീണാമസൂനിവ വിചിന്വതി ॥68॥

ദേവ്യാ ഗണൈശ്ച തൈസ്തത്ര കൃതം യുദ്ധം തഥാസുരൈഃ।
യഥൈഷാം തുഷ്ടുവുര്ദേവാഃ പുഷ്പവൃഷ്ടിമുചോ ദിവി ॥69॥

ജയ ജയ ശ്രീ മാര്കംഡേയ പുരാണേ സാവര്നികേ മന്വംതരേ ദേവി മഹത്മ്യേ മഹിഷാസുരസൈന്യവധോ നാമ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ॥

ആഹുതി
ഓം ഹ്രീം സാംഗായൈ സായുധായൈ സശക്തികായൈ സപരിവാരായൈ സവാഹനായൈ അഷ്ടാവിംശതി വര്ണാത്മികായൈ ലക്ശ്മീ ബീജാദിഷ്ടായൈ മഹാഹുതിം സമര്പയാമി നമഃ സ്വാഹാ ।