View this in:
English Devanagari Telugu Tamil Kannada Malayalam Gujarati Oriya Bengali  |
Marathi Assamese Punjabi Hindi Samskritam Konkani Nepali Sinhala Grantha  |
This document is in plain english. View this in romanized english according to IAST standard.

Bhartruhari Sataka Trisati - Vairaagya Satakam

cooDOttaMsitacandracaarukalikaacancacChikhaabhaasvarO
leelaadagdhavilOlakaamashalabhaH shrEyOdashaagrE sphuran ।
antaHsphoorjad^^apaaramOhatimirapraagbhaaraM uccaaTayan
shvEtaHsadmani yOginaaM vijayatE jjhNaanapradeepO haraH ॥ 3.1 ॥

bhraantaM dEshaM anEkadurgavishhamaM praaptaM na kincitphalaM
tyaktvaa jaatikulaabhimaanaM ucitaM sEvaa kRRitaa nishhphalaa ।
bhuktaM maanavivarjitaM paragRRihEshhvaashankayaa kaakavat
tRRishhNE jRRimbhasi paapakarmapishunE naadyaapi santushhyasi ॥ 3.2 ॥

utkhaataM nidhishankayaa kshhititalaM dhmaataa girErdhaatavO
nisteerNaH saritaaM patirnRRipatayO yatnEna santOshhitaaH ।
mantraaraadhanatatparENa manasaa neetaaH shmashaanE nishaaH
praaptaH kaaNavaraaTakO.api na mayaa tRRishhNE sakaamaa bhava ॥ 3.3 ॥

khalaalaapaaH sauDhaaH kathaM api tad^^aaraadhanaparairnigRRihyaantar
baashhpaM hasitaM api shoonyEna manasaa ।
kRRitO vittastambhapratihatadhiyaaM anjalirapi
tvaM aashE mOghaashE kima aparaM atO nartayasi maam ॥ 3.4 ॥

ameeshhaaM praaNaanaaM tulitavisineepatrapayasaaM
kRRitE kiM naasmaabhirvigalitavivEkairvyavasitam ।
yad^^aaDhyaanaaM agrE draviNamadaniHsaMjjhNamanasaaM
kRRitaM maavavreeDairnijaguNakathaapaatakaM api ॥ 3.5 ॥

kshhaantaM na kshhamayaa gRRihOcitasukhaM tyaktaM na santOshhataH
sODhO duHsahasheetataapapavanaklEshO na taptaM tapaH ।
dhyaataM vittaM aharnishaM nityamitapraaNairna shambhOH padaM
tattatkarma kRRitaM yadEva munibhistaistaiH phalairvancitaaH ॥ 3.6 ॥

bhOgaa na bhuktaa vayaM Eva bhuktaas
tapO na taptaM vayaM Eva taptaaH ।
kaalO na yaatO vayaM Eva yaataastRRishhNaa
na jeerNaa vayaM Eva jeerNaaH ॥ 3.7 ॥

balibhirmukhaM aakraantaM palitEnaankitaM shiraH ।
gaatraaNi shithilaayantE tRRishhNaikaa taruNaayatE ॥ 3.8 ॥

vivEkavyaakOshE vidadhati samE shaamyati tRRishhaa
parishhvangE tungE prasaratitaraaM saa pariNataa ।
jaraajeerNaishvaryagrasanagahanaakshhEpakRRipaNastRRishhaapaatraM
yasyaaM bhavati marutaaM apyadhipatiH ॥ 3.81 ॥

nivRRittaa bhOgEcChaa purushhabahumaanO.api galitaH
samaanaaH svaryaataaH sapadi suhRRidO jeevitasamaaH ।
shanairyashhTyutthaanaM ghanatimiraruddhE ca nayanE
ahO mooDhaH kaayastadapi maraNaapaayacakitaH ॥ 3.9 ॥

aashaa naama nadee manOrathajalaa tRRishhNaatarangaakulaa
raagagraahavatee vitarkavihagaa dhairyadrumadhvaMsinee ।
mOhaavartasudustaraatigahanaa prOttungacintaataTee
tasyaaH paragataa vishuddhaM alasO nandanti yOgeeshvaraaH ॥ 3.10 ॥

na saMsaarOtpannaM caritaM anupashyaami kushalaM
vipaakaH puNyaanaaM janayati bhayaM mE vimRRishataH ।
mahadbhiH puNyaughaishciraparigRRiheetaashca vishhayaa
mahaantO jaayantE vyasanaM iva daatuM vishhayiNaam ॥ 3.11 ॥

avashyaM yaataarashcirataraM ushhitvaapi vishhayaa
viyOgE kO bhEdastyajati na janO yatsvayaM amoon ।
vrajantaH svaatantryaadatulaparitaapaaya manasaH
svayaM tyaktaa hyEtE shamasukhaM anantaM vidadhati ॥ 3.12 ॥

brahmajjhNaanavivEkanirmaladhiyaH kurvantyahO dushhkaraM
yanmuncantyupabhOgabhaanjyapi dhanaanyEkaantatO niHspRRihaaH ।
sampraataanna puraa na samprati na ca praaptau dRRiDhapratyayaan
vaanChaamaatraparigrahaanapi paraM tyaktuM na shaktaa vayam ॥ 3.13 ॥

dhanyaanaaM girikandarEshhu vasataaM jyOtiH paraM dhyaayataamaanandaashru
jalaM pibanti shakunaa niHshankaM ankEshayaaH ।
asmaakaM tu manOrathOparacitapraasaadavaapeetaTakreeDaa
kaananakElikautukajushhaaM aayuH paraM kshheeyatE ॥ 3.14 ॥

bhikshhaashataM tadapi neerasaM EkabaaraM
shayyaa ca bhooH parijanO nijadEhamaatram ।
vastraM visheerNashatakhaNDamayee ca kanthaa
haa haa tathaapi vishhayaa na parityajanti ॥ 3.15 ॥

stanau maaMsagranthee kanakakalashaavityupamitee
mukhaM shlEshhmaagaaraM tadapi ca shashaankEna tulitam ।
sravanmootraklinnaM karivarashiraspardhi jaghanaM
muhurnindyaM roopaM kavijanavishEshhairgurukRRitam ॥ 3.16 ॥

EkO raagishhu raajatE priyatamaadEhaardhahaaree harO
neeraagEshhu janO vimuktalalanaasangO na yasmaatparaH ।
durvaarasmarabaaNapannagavishhavyaabiddhamugdhO janaH
shEshhaH kaamaviDambitaanna vishhayaanbhOktuM na mOktuM kshhamaH ॥ 3.17 ॥

ajaanandaahaatmyaM patatu shalabhasteevradahanE
sa meenO.apyajjhNaanaadbaDishayutaM ashnaatu pishitam ।
vijaanantO.apyEtE vayaM iha viyajjaalajaTilaan
na muncaamaH kaanaaM ahaha gahanO mOhamahimaa ॥ 3.18 ॥

tRRishhaa shushhyatyaasyE pibati salilaM sheetamadhuraM
kshhudhaartaH shaalyannaM kavalayati maaMsaadikalitam ।
pradeeptE kaamaagnau sudRRiDhataraM aalingati vadhooM
prateekaaraM vyaadhaH sukhaM iti viparyasyati janaH ॥ 3.19 ॥

tungaM vEshma sutaaH sataaM abhimataaH sankhyaatigaaH sampadaH
kalyaaNee dayitaa vayashca navaM ityajjhNaanamooDhO janaH ।
matvaa vishvaM anashvaraM nivishatE saMsaarakaaraagRRihE
saMdRRishya kshhaNabhanguraM tadakhilaM dhanyastu sannyasyati ॥ 3.20 ॥

deenaa deenamukhaiH sadaiva shishukairaakRRishhTajeerNaambaraa
krOshadbhiH kshhudhitairnirannavidhuraa dRRishyaa na cEdgEhinee ।
yaacnaabhangabhayEna gadgadagalatruTyadvileenaakshharaM
kO dEheeti vadEtsvadagdhajaTharasyaarthE manasvee pumaan ॥ 3.21 ॥

abhimatamahaamaanagranthiprabhEdapaTeeyasee
gurutaraguNagraamaabhOjasphuTOjjvalacandrikaa ।
vipulavilallajjaavalleevitaanakuThaarikaa
jaTharapiTharee duspurEyaM karOti viDambanam ॥ 3.22 ॥

puNyE graamE vanE vaa mahati sitapaTacChannapaalee kapaaliM
hyaadaaya nyaayagarbhadvijahutahutabhugdhoomadhoomrOpakaNThE ।
dvaaraM dvaaraM pravishhTO varaM udaradareepooraNaaya kshhudhaartO
maanee praaNaiH sanaathO na punaranudinaM tulyakulyEsu deenaH ॥ 3.23 ॥

gangaatarangakaNasheekarasheetalaani
vidyaadharaadhyushhitacaarushilaatalaani ।
sthaanaani kiM himavataH pralayaM gataani
yatsaavamaanaparapiNDarataa manushhyaaH ॥ 3.24 ॥

kiM kandaaH kandarEbhyaH pralayaM upagataa nirjharaa vaa giribhyaH
pradhvastaa vaa tarubhyaH sarasagalabhRRitO valkalinyashca shaakhaaH ।
veekshhyantE yanmukhaani prasabhaM apagataprashrayaaNaaM khalaanaaM
duHkhaaptasvalpavittasmayapavanavashaanartitabhroolataani ॥ 3.25 ॥

puNyairmoolaphalaistathaa praNayineeM vRRittiM kurushhvaadhunaa
bhooshayyaaM navapallavairakRRipaNairuttishhTha yaavO vanam ।
kshhudraaNaaM avivEkamooDhamanasaaM yatrEshvaraaNaaM sadaa
vittavyaadhivikaaravihvalagiraaM naamaapi na shrooyatE ॥ 3.26 ॥

phalaM svEcChaalabhyaM prativanaM akhEdaM kshhitiruhaaM
payaH sthaanE sthaanE shishiramadhuraM puNyasaritaam ।
mRRidusparshaa shayyaa sulalitalataapallavamayee
sahantE santaapaM tadapi dhaninaaM dvaari kRRipaNaaH ॥ 3.27 ॥

yE vartantE dhanapatipuraH praarthanaaduHkhabhaajO
yE caalpatvaM dadhati vishhayaakshhEpaparyaaptabuddhEH ।
tEshhaaM antaHsphuritahasitaM vaasaraaNi smarEyaM
dhyaanacChEdE shikharikuharagraavashayyaanishhaNNaH ॥ 3.28 ॥

yE santOshhanirantarapramuditastEshhaaM na bhinnaa mudO
yE tvanyE dhanalubdhasankaladhiyastEsaaM na tRRishhNaahataa ।
itthaM kasya kRRitE kutaH sa vidhinaa keedRRikpadaM sampadaaM
svaatmanyEva samaaptahEmamahimaa mErurna mE rOcatE ॥ 3.29 ॥

bhikshhaahaaraM adainyaM apratisukhaM bheeticChidaM sarvatO
durmaatsaryamadaabhimaanamathanaM duHkhaughavidhvaMsanam ।
sarvatraanvahaM aprayatnasulabhaM saadhupriyaM paavanaM
shambhOH satraM avaayaM akshhayanidhiM shaMsanti yOgeeshvaraaH ॥ 3.30 ॥

bhOgE rOgamayaM kulE cyutibhayaM vittE nRRipaalaadbhayaM
maanE dhainyabhayaM balE ripubhayaM roopE jaraaya bhayam ।
shaastrE vaadibhayaM guNE khalabhayaM kaayE kRRitaantaadbhayaM
sarvaM vastu bhayaanvitaM bhuvi n\'e9NaaM vairaagyaM Evaabhayam ॥ 3.31 ॥

aakraantaM maraNEna janma jarasaa caatyujjvalaM yauvanaM
santOshhO dhanalipsayaa shamamukhaM prauDhaanganaavibhramaiH ।
lOkairmatsaribhirguNaa vanabhuvO vyaalairnRRipaa durjanair
asthairyENa vibhootayO.apyapahataa grastaM na kiM kEna vaa ॥ 3.32 ॥

aadhivyaadhishatairjanasya vividhairaarOgyaM unmoolyatE
lakshhmeeryatra patanti tatra vivRRitadvaaraa iva vyaapadaH ।
jaataM jaataM avashyaM aashu vivashaM mRRityuH karOtyaatmasaat
tatkiM tEna nirankushEna vidhinaa yannirmitaM susthiram ॥ 3.33 ॥

bhOgaastungatarangabhangataralaaH praaNaaH kshhaNadhvaMsinaH
stOkaanyEva dinaani yauvanasukhaM sphoortiH priyaasu sthitaa ।
tatsaMsaaraM asaaraM Eva nikhilaM buddhvaa budhaa bOdhakaa
lOkaanugrahapEshalEna manasaa yatnaH samaadheeyataam ॥ 3.34 ॥

bhOgaa mEghavitaanamadhyavilasatsaudaamineecancalaa
aayurvaayuvighaTTitaabjapaTaleeleenaambuvadbhanguram ।
leelaa yauvanalaalasaastanubhRRitaaM ityaakalayya drutaM
yOgE dhairyasamaadhisiddhisulabhE buddhiM vidadhvaM budhaaH ॥ 3.35 ॥

aayuH kallOlalOlaM katipayadivasasthaayinee yauvanashreer
arthaaH sankalpakalpaa ghanasamayataDidvibhramaa bhOgapoogaaH ।
kaNThaashlEshhOpagooDha tadapi ca na ciraM yatpriyaabhaH praNeetaM
brahmaNyaasaktacittaa bhavata bhavamayaambhOdhipaaraM tareetum ॥ 3.36 ॥

kRRicChrENaamEdhyamadhyE niyamitatanubhiH stheeyatE garbhavaasE
kaantaavishlEshhaduHkhavyatikaravishhamO yauvanE cOpabhOgaH ।
vaamaakshheeNaaM avajjhNaavihasitavasatirvRRiddhabhaavO.anyasaadhuH
saMsaarE rE manushhyaa vadata yadi sukhaM svalpaM apyasti kincith ॥ 3.37 ॥

vyaaghreeva tishhThati jaraa paritarjayantee
rOgaashca shatrava iva praharanti dEham ।
aayuH parisravanti bhinnaghaTaadivaambhO
lOkastathaapyahitaM aacarateeti citram ॥ 3.38 ॥

bhOgaa bhanguravRRittayO bahuvidhaastairEva caayaM bhavastat
kasyEha kRRitE paribhramata rE lOkaaH kRRitaM cEshhTataiH ।
aashaapaashashataapashaantivishadaM cEtaHsamaadheeyataaM
kaamOtpattivashaatsvadhaamani yadi shraddEyaM asmadvacaH ॥ 3.39 ॥

sakhE dhanyaaH kEcittruTitabhavabandhavyatikaraa
vanaantE cittaantarvishhaM avishhayaasheetvishhagataaH ।
sharaccandrajyOtsnaadhavalagaganaabhOgasubhagaaM
nayantE yE raatriM sukRRitacayacintaikasharaNaaH ॥ 3.391 ॥

brahmEndraadimarudgaNaaMstRRiNakaNaanyatra sthitO manyatE
yatsvaadaadvirasaa bhavanti vibhavaastrailOkyaraajyaadayaH ।
bhOgaH kO.api sa Eva Eka paramO nityOditO jRRimbhatE
bhOH saadhO kshhaNabhangurE taditarE bhOgE ratiM maa kRRithaaH ॥ 3.40 ॥

saa ramyaa nagaree mahaansa nRRipatiH saamantacakraM ca tat
paarshvE tasya ca saa vidagdhaparishhattaashcandrabimbaananaaH ।
udvRRittaH sa raajaputranivahastE vandinastaaH kathaaH
sarvaM yasya vashaadagaatsmRRitipathaM kaalaaya tasmai namaH ॥ 3.41 ॥

yatraanEkaH kvacidapi gRRihE tatra tishhThatyathaikO
yatraapyEkastadanu bahavastatra naikO.api caantE ।
itthaM nayau rajanidivasau lOlayandvaavivaakshhau
kaalaH kalyO bhuvanaphalakE kraDati praaNishaaraiH ॥ 3.42 ॥

aadityasya gataagatairaharahaH saMkshheeyatE jeevitaM
vyaapaarairbahukaaryabhaaragurubhiH kaalO.api na jjhNaayatE ।
dRRishhTvaa janmajaraavipattimaraNaM traasashca nOtpadyatE
peetvaa mOhamayeeM pramaadamadiraaM unmattabhootaM jagath ॥ 3.43 ॥

raatriH saiva punaH sa Eva divasO matvaa mudhaa jantavO
dhaavantyudyaminastathaiva nibhRRitapraarabdhatattatkriyaaH ।
vyaapaaraiH punar^^uktabhootavishhayairitthaM vidhEnaamunaa
saMsaarENa kadarthitaa vayaM ahO mOhaanna lajjaamahE ॥ 3.44 ॥

na dhyaanaM padaM eeshvarasya vidhivatsaMsaaravicChittayE
svargadvaarakapaaTapaaTanapaTurdharmO.api nOpaarjitaH ।
naareepeenapayOdharOruyugalaM svapnE.api naalingitaM
maatuH kEvalaM Eva yauvanavanacChEdE kuThaaraa vayam ॥ 3.45 ॥

naabhyastaa prativaadivRRindadamanee vidyaa vineetOcitaa
khaDgaagraiH karikumbhapeeThadalanairnaakaM na neetaM yashaH ।
kaantaakOum^^alapallavaadhararasaH peetO na candrOdayE
taaruNyaM gataM Eva nishhphalaM ahO shoonyaalayE deepavath ॥ 3.46 ॥

vidyaa naadhigataa kalankarahitaa vittaM ca nOpaarjitaM
shushrooshhaapi samaahitEna manasaa pitrOrna sampaaditaa ।
aalOlaayatalOcanaaH priyatamaaH svapnE.api naalingitaaH
kaalO.ayaM parapiNDalOlupatayaa kaakairiva prEryatE ॥ 3.47 ॥

vayaM yEbhyO jaataashciraparigataa Eva khalu tE
samaM yaiH saMvRRiddhaaH smRRitivishhayataaM tE.api gamitaaH ।
idaaneeM EtE smaH pratidivasaM aasannapatanaa
gataastulyaavasthaaM sikatilanadeeteeratarubhiH ॥ 3.48 ॥

aayurvarshhashataM n\'e9NaaM parimitaM raatrau tad^^ardhaM gataM
tasyaardhasya parasya caardhaM aparaM baalatvavRRiddhatvayOH ।
shEshhaM vyaadhiviyOgaduHkhasahitaM sEvaadibhirneeyatE
jeevE vaaritarangacancalatarE saukhyaM kutaH praaNinaam ॥ 3.49 ॥

kshhaNaM baalO bhootvaa kshhaNaM pai yuvaa kaamarasikaH
kshhaNaM vittairheenaH kshhaNaM api ca sampoorNavibhavaH ।
jaraajeerNairangairnaTa iva baleemaNDitatanoor
naraH saMsaaraantE vishati yamadhaaneeyavanikaam ॥ 3.50 ॥

tvaM raajaa vayaM apyupaasitaguruprajjhNaabhimaanOnnataaH
khyaatastvaM vibhavairyashaaMsi kavayO dikshhu pratanvanti naH ।
itthaM maanadhanaatidooraM ubhayOrapyaavayOrantaraM
yadyasmaasu paraanmukhO.asi vayaM apyEkaantatO niHspRRihaa ॥ 3.51 ॥

arthaanaaM eeshishhE tvaM vayaM api ca giraaM eeshmahE yaavadarthaM
shoorastvaM vaadidarpavyupashamanavidhaavakshhayaM paaTavaM naH ।
sEvantE tvaaM dhanaaDhyaa matimalahatayEmaaM api shrOtukaamaamayy
apyaasthaa na tE cEttvayi mama nitaraaM Eva raajannanaasthaa ॥ 3.52 ॥

vayaM iha paritushhTaa valkalaistvaM dukoolaiH
sama iha paritOshhO nirvishEshhO vishEshhaH ।
sa tu bhavatu daridrO yasya tRRishhNaa vishaalaa
manasi ca paritushhTE kO.arthavaankO daridraH ॥ 3.53 ॥

phalaM alaM ashanaaya svaadu paanaaya tOyaM
kshhitirapi shayanaarthaM vaasasE valkalaM ca ।
navaghanamadhupaanabhraantasarvEndriyaaNaamavinayam
anumantuM nOtsahE durjanaanaam ॥ 3.54 ॥

ashneemahi vayaM bhikshhaaM aashaavaasO vaseemahi ।
shayeemahi maheepRRishhThE kurveemahi kiM eeshvaraiH ॥ 3.55 ॥

na naTaa naa viTaa na gaayakaa na ca sabhyEtaravaadacuncavaH ।
nRRipaM eekshhituM atra kE vayaM stanabhaaraanamitaa na yOshhitaH ॥ 3.56 ॥

vipulahRRidayaireeshairEtajjagajjanitaM puraa
vidhRRitaM aparairdattaM caanyairvijitya tRRiNaM yathaa ।
iha hi bhuvanaanyanyairdheeraashcaturdasha bhunjatE
katipayapurasvaamyE puMsaaM ka Eshha madajvaraH ॥ 3.57 ॥

abhuktaayaaM yasyaaM kshhaNaM api na yaataM nRRipashatair
dhuvastasyaa laabhE ka iva bahumaanaH kshhitibhRRitaam ।
tad^^aMshasyaapyaMshE tad^^avayalEshE.api patayO
vishhaadE kartavyE vidadhati jaDaaH pratyuta mudam ॥ 3.58 ॥

mRRitpiNDO jalarEkhayaa balayatiH sarvO.apyayaM nanvaNuH
svaaMsheekRRitya sa Eva sangarashatai raajjhNaaM gaNaa bhunjatE ।
yE dadyurdadatO.athavaa kiM aparaM kshhudraa daridraM bhRRishaM
dhigdhiktaanpurushhaadhamaandhanakaNaanvaanChanti tEbhyO.api yE ॥ 3.59 ॥

sa jaataH kO.apyaaseenmadanaripuNaa moordhni dhavalaM
kapaalaM yasyOccairvinihitaM alankaaravidhayE ।
nRRibhiH praaNatraaNapravaNamatibhiH kaishcidadhunaa
namadbhiH kaH puMsaaM ayaM atuladarpajvarabharaH ॥ 3.60 ॥

parEshhaaM cEtaaMsi pratidivasaM aaraadhya bahudhaa
prasaadaM kiM nEtuM vishasi hRRidaya klEshakalitam ।
prasannE tvayyantaHsavayamuditacintaamaNigaNO
viviktaH sankalpaH kiM abhilashhitaM pushhyati na tE ॥ 3.61 ॥

satyaaM Eva trilOkeesariti harashirashcumbineevacChaTaayaaM
sadvRRittiM kalpayantyaaM baTaviTapabhavairvalkalaiH satphalaishca ।
kO.ayaM vidvaanvipattijvarajanitarujaateevaduHkhaasikaanaaM
vaktraM veekshhEta duHsthE yadi hi na vibhRRiyaatsvE kuTumbE.anukampaam ॥ 3.611 ॥

paribhramasi kiM mudhaa kvacana citta vishraamyataaM
svayaM bhavati yadyathaa bhavati tattathaa naanyathaa ।
ateetaM ananusmarannapi ca bhaavyasankalpayannatarkita
samaagamaanubhavaami bhOganaaham ॥ 3.62 ॥

EtasmaadviramEndriyaarthagahanaadaayaasakaadaashrayashrEyO
maargaM ashEshhaduHkhashamanavyaapaaradakshhaM kshhaNaat ।
svaatmeebhaavaM upaihi santyaja nijaaM kallOlalOlaM gatiM
maa bhooyO bhaja bhanguraaM bhavaratiM cEtaH praseedaadhunaa ॥ 3.63 ॥

mOhaM maarjaya taaM upaarjaya ratiM candraardhacooDaamaNau
cEtaH svargatarangiNeetaTabhuvaaM aasangaM angeekuru ।
kO vaa veecishhu budbudEshhu ca taDillEkhaasu ca shreeshhu ca
jvaalaagrEshhu ca pannagEshhu saridvEgEshhu ca capratyayaH ॥ 3.64 ॥

cEtashcintaya maa ramaaM sakRRidimaaM asthaayineeM aasthayaa
bhoopaalabhrukuTeekuTeeviharaNavyaapaarapaNyaanganaam ।
kanthaakancukinaH pravishya bhavanadvaaraaNi vaaraaNaseerathyaa
panktishhu paaNipaatrapatitaaM bhikshhaaM apEkshhaamahE ॥ 3.65 ॥

agrE geetaM sarasakavayaH paarshvayOrdaakshhiNaatyaaH
pashcaalleelaavalayaraNitaM caamaragraahiNeenaam ।
yadyastyEvaM kuru bhavarasaasvaadanE lampaTatvaM
nO cEccEtaH pravisha sahasaa nirvikalpE samaadhau ॥ 3.66 ॥

praaptaaH shriyaH sakalakaamadudhaastataH kiM
nyastaM padaM shirasi vidvishhataaM tataH kim ।
sampaaditaaH praNayinO vibhavaistataH kiM
kalpaM sthitaastanubhRRitaaM tanavastataH kim ॥ 3.67 ॥

bhaktirbhavE maraNajanmabhayaM hRRidisthaM
snEhO na bandhushhu na manmathajaa vikaaraaH ।
saMsarja dOshharahitaa vijayaa vanaantaa
vairaagyaM asti kiM itaH paramarthaneeyam ॥ 3.68 ॥

tasmaadanantaM ajaraM paramaM vikaasi
tadbrahma cintaya kiM EbhirasadvikalpaiH ।
yasyaanushhangiNa imE bhuvanaadhipatyabhOgaadayaH
kRRipaNalOkamataa bhavanti ॥ 3.69 ॥

paataalaM aavishasi yaasi nabhO vilanghya
dinmaNDalaM bhramasi maanasa caapalEna ।
bhraantyaapi jaatu vimalaM kathaM aatmaneenaM
na brahma saMsarasi virvRRitimaM Eshhi yEna ॥ 3.70 ॥

kiM vEdaiH smRRitibhiH puraaNapaThanaiH shaastrairmahaavistaraiH
svargagraamakuTeenivaasaphaladaiH karmakriyaavibhramaiH ।
muktvaikaM bhavaduHkhabhaararacanaavidhvaMsakaalaanalaM
svaatmaanandapadapravEshakalanaM shEsairvaaNigvRRittibhiH ॥ 3.71 ॥

naayaM tE samayO rahasyaM adhunaa nidraati naathO yadi
sthitvaa drakshhyati kupyati prabhuriti dvaarEshhu yEshhaaM vacaH ।
cEtastaanapahaaya yaahi bhavanaM dEvasya vishvEshitur
nirdauvaarikanirdayOkty^^aparushhaM niHsOum^^asharmapradam ॥ 3.711 ॥

yatO mEruH shreemaannipatati yugaantaagnivalitaH
samudraaH shushhyanti pracuramakaragraahanilayaaH ।
dharaa gacChatyantaM dharaNidharapaadairapi dhRRitaa
shareerE kaa vaartaa karikalabhakarNaagracapalE ॥ 3.72 ॥

gaatraM sankucitaM gatirvigalitaa bhrashhTaa ca dantaavalir
dRRishhTirnakshhyati vardhatE vadhirataa vaktraM ca laalaayatE ।
vaakyaM naadriyatE ca baandhavajanO bhaaryaa na shushrooshhatE
haa kashhTaM purushhasya jeerNavayasaH putrO.apyamitraayatE ॥ 3.73 ॥

varNaM sitaM shirasi veekshhya shirOruhaaNaaM
sthaanaM jaraaparibhavasya tadaa pumaaMsam ।
aarOpitaaMsthishatakaM parihRRitya yaanti
caNDaalakoopaM iva doorataraM taruNyaH ॥ 3.74 ॥

yaavatsvasthaM idaM shareeraM arujaM yaavacca doorE jaraa
yaavaccEndriyashaktirapratihataa yaavatkshhayO naayushhaH ।
aatmashrEyasi taavadEva vidushhaa kaaryaH prayatnO mahaan
sandeeptE bhavanE tu koopakhananaM pratyudyamaH keedRRishaH ॥ 3.75 ॥

tapasyantaH santaH kiM adhinivasaamaH suranadeeM
guNOdaaraandaaraanuta paricaraamaH savinayam ।
pibaamaH shaastraughaanutavividhakaavyaamRRitarasaan
na vidmaH kiM kurmaH katipayanimEshhaayushhi janE ॥ 3.76 ॥

duraaraadhyaashcaamee turagacalacittaaH kshhitibhujO
vayaM tu sthoolEcChaaH sumahati phalE baddhamanasaH ।
jaraa dEhaM mRRityurharati dayitaM jeevitaM idaM
sakhE naanyacChrEyO jagati vidushhE.anyatra tapasaH ॥ 3.77 ॥

maanE mlaayini khaNDitE ca vasuni vyarthE prayaatE.arthini
kshheeNE bandhujanE gatE parijanE nashhTE shanairyauvanE ।
yuktaM kEvalaM EtadEva sudhiyaaM yajjahnukanyaapayaHpootaagraava
gireendrakandarataTeekunjE nivaasaH kvacith ॥ 3.78 ॥

ramyaashcandramareecayastRRiNavatee ramyaa vanaantasthalee
ramyaM saadhusamaagamaagatasukhaM kaavyEshhu ramyaaH kathaaH ।
kOpOpaahitabaashhpabindutaralaM ramyaM priyaayaa mukhaM
sarvaM ramyaM anityataaM upagatE cittE na kincitpunaH ॥ 3.79 ॥

ramyaM harmyatalaM na kiM vasatayE shravyaM na gEyaadikaM
kiM vaa praaNasamaasamaagamasukhaM naivaadhikapreetayE ।
kintu bhraantapatangakshhapavanavyaalOladeepaankuracChaayaa
cancalaM aakalayya sakalaM santO vanaantaM gataaH ॥ 3.80 ॥

aa saMsaaraattribhuvanaM idaM cinvataaM taattaadRRinnaivaasmaakaM
nayanapadaveeM shrOtramaargaM gatO vaa ।
yO.ayaM dhattE vishhayakariNO gaaDhagooDhaabhimaanakshheevasyaantaH
karaNakariNaH saMyamaalaanaleelaam ॥ 3.81 ॥

yadEtatsvacChandaM viharaNaM akaarpaNyaM ashanaM
sahaaryaiH saMvaasaH shrutaM upashamaikavrataphalam ।
manO mandaspandaM bahirapi cirasyaapi vimRRishanna
jaanE kasyaishhaa pariNatirudaarasya tapasaH ॥ 3.82 ॥

jeerNaa Eva manOrathaashca hRRidayE yaataM ca tadyauvanaM
hantaangEshhu guNaashbandhyaphalataaM yaataa guNajjhNairvinaa ।
kiM yuktaM sahasaabhyupaiti balavaankaalaH kRRitaantO.akshhamee
haa jjhNaataM madanaantakaanghriyugalaM muktvaasti naanyO gatiH ॥ 3.83 ॥

mahEshvarE vaa jagataaM adheeshvarE
janaardanE vaa jagad^^antaraatmani ।
na vastubhEdapratipattirasti mE
tathaapi bhaktistaruNEndushEkharE ॥ 3.84 ॥

sphuratsphaarajyOtsnaadhavalitatalE kvaapi pulinE
sukhaaseenaaH shaantadhvantisu rajaneeshhu dyusaritaH ।
bhavaabhOgOdvignaaH shiva shiva shivEtyuccavacasaH
kadaa yaasyaamO.atargatabahulabaashhpaakuladashaam ॥ 3.85 ॥

mahaadEvO dEvaH saridapi ca saishhaa surasaridguhaa
EvaagaaraM vasanaM api taa Eva haritaH ।
suhRRidaa kaalO.ayaM vrataM idaM adainyavrataM idaM
kiyadvaa vakshhyaamO vaTaviTapa Evaastu dayitaa ॥ 3. ॥

viteerNE sarvasvE taruNakaruNaapoorNahRRidayaaH
smarantaH saMsaarE viguNapariNaamaaM vidhigatim ।
vayaM puNyaaraNyE pariNatasharaccandrakiraNaas
triyaamaa nEsyaamO haracaraNacintaikasharaNaaH ॥ 3.86 ॥

kadaa vaaraaNasyaaM amarataTineerOdhasi vasan
vasaanaH kaupeenaM shirasi nidadhaanO.anjalipuTam ।
ayE gaureenaatha tripurahara shambhO trinayana
praseedEtyaakrOshannimishhaM iva nEshhyaami divasaan ॥ 3.87 ॥

udyaanEshhu vicitrabhOjanavidhisteevraatiteevraM tapaH
kaupeenaavaraNaM suvastraM amitaM bhikshhaaTanaM maNDanam ।
aasannaM maraNaM ca mangalasamaM yasyaaM samutpadyatE
taaM kaasheeM parihRRitya hanta vibudhairanyatra kiM stheeyatE ॥ 3. ॥

snaatvaa gaangaiH payObhiH shucikusumaphalairarcayitvaa vibhO tvaa
dhyEyE dhyaanaM nivEshya kshhitidharakuharagraavaparyankamoolE ।
aatmaaraamaH phalaashee guruvacanaratastvatprasaadaatsmaraarE
duHkhaM mOkshhyE kadaahaM samakaracaraNE puMsi sEvaasamuttham ॥ 3.88 ॥

Ekaakee niHspRRihaH shaantaH paaNipaatrO digambaraH ।
kadaa shambhO bhavishhyaami karmanirmoolanakshhamaH ॥ 3.89 ॥

paaNiM paatrayataaM nisargashucinaa bhaikshhENa santushhyataaM
yatra kvaapi nishheedataaM bahutRRiNaM vishvaM muhuH pashyataam ।
atyaagE.api tanOrakhaNDaparamaanandaavabOdhaspRRishaa
madhvaa kO.api shivaprasaadasulabhaH sampatsyatE yOginaam ॥ 3.90 ॥

kaupeenaM shatakhaNDajarjarataraM kanthaa punastaadRRishee
naishcintyaM nirapEkshhabhaikshhyaM ashanaM nidraa shmashaanE vanE ।
svaatantryENa nirankushaM viharaNaM svaantaM prashaantaM sadaa
sthairyaM yOgamahOtsavE.api ca yadi trailOkyaraajyEna kim ॥ 3.91 ॥

brahmaaNDaM maNDaleemaatraM kiM lObhaaya manasvinaH ।
shaphareesphurtEnaabdhiH kshhubdhO na khalu jaayatE ॥ 3.92 ॥

maatarlakshhmi bhajasva kancidaparaM matkaankshhiNee maa sma bhoor
bhOgEshhu spRRihayaalavastava vashE kaa niHspRRihaaNaaM asi ।
sadyaH syootapalaashapatrapuTikaapaatraiH pavitreekRRitair
bhikshhaavastubhirEva samprati vayaM vRRittiM sameehaamahE ॥ 3.93 ॥

mahaashayyaa pRRithvee vipulaM upadhaanaM bhujalataaM
vitaanaM caakaashaM vyajanaM anukoolO.ayaM anilaH ।
sharaccandrO deepO virativanitaasangamuditaH
sukhee shaantaH shEtE muniratanubhootirnRRipa iva ॥ 3.94 ॥

bhikshhaasee janamadhyasangarahitaH svaayattacEshhTaH sadaa
haanaadaanaviraktamaarganirataH kashcittapasvee sthitaH ।
rathyaakeerNavisheerNajeerNavasanaH sampraaptakanthaasanO
nirmaanO nirahankRRitiH shamasukhaabhOgaikabaddhaspRRihaH ॥ 3.95 ॥

caNDaalaH kiM ayaM dvijaatirathavaa shoodrO.atha kiM taapasaH
kiM vaa tattvavivEkapEshalamatiryOgeeshvaraH kO.api kim ।
ityutpannavikalpajalpamukharairaabhaashhyamaaNaa janair
na kruddhaaH pathi naiva tushhTamanasO yaanti svayaM yOginaH ॥ 3.96 ॥

hiMsaashoonyaM ayatnalabhyaM ashanaM dhaatraa marutkalpitaM
vyaalaanaM pashavastRRiNaankurabhujastushhTaaH sthaleeshaayinaH ।
saMsaaraarNavalanghanakshhamadhiyaaM vRRittiH kRRitaa saa nRRiNaaM
taaM anvEshhayataaM prayaanti satataM sarvaM samaaptiM guNaaH ॥ 3.97 ॥

gangaateerE himagirishilaabaddhapadmaasanasya
brahmadhyaanaabhyasanavidhinaa yOganidraaM gatasya ।
kiM tairbhaavyaM mama sudivasairyatra tE nirvishankaaH
kaNDooyantE jaraThahariNaaH svaangaM angE madeeyE ॥ 3.98 ॥

jeerNaaH kanthaa tataH kiM sitaM amalapaTaM paTTasootraM tataH kiM
Ekaa bhaaryaa tataH kiM hayakarisugaNairaavRRitO vaa tataH kim ।
bhaktaM bhuktaM tataH kiM kadashanaM athavaa vaasaraantE tataH kiM
vyaktajyOtirna vaantarmathitabhavabhayaM vaibhavaM vaa tataH kim ॥ 3. ॥

paaNiH paatraM pavitraM bhramaNaparigataM bhaikshhyaM akshhayyaM annaM
visteerNaM vastraM aashaadashakaM acapalaM talpaM asvalpaM urveem ।
yEshhaaM niHsangataangeekaraNapariNatasvaantasantOshhiNastE
dhanyaaH saMnyastadainyavyatikaranikaraaH karma nirmoolayanti ॥ 3.99 ॥

trailOkyaadhipatitvaM Eva virasaM yasminmahaashaasanE
tallabdhvaasanavastramaanaghaTanE bhOgE ratiM maa kRRithaaH ।
bhOgaH kO.api sa Eka Eva paramO nityOditaa jRRimbhanE
yatsvaadaadvirasaa bhavanti visayaastrailOkyaraajyaadayaH ॥ 3.991 ॥

maatarmEdini taata maaruti sakhE tEjaH subandhO jala
bhraatarvyOum^^a nibaddha Eshha bhavataaM antyaH praNaamaanjaliH ।
yushhmatsangavashOpajaatasukRRitasphaarasphurannirmalajjhNaanaapaasta
samastamOhamahimaa leenE parabrahmaNi ॥ 3.100 ॥

shayyaa shailashilaagRRihaM giriguhaa vastraM taruNaaM tvacaH
saarangaaH suhRRidO nanu kshhitiruhaaM vRRittiH phalaiH kOum^^alaiH ।
yEsaaM nirjharaM ambupaanaM ucitaM ratyai tu vidyaanganaa
manyE tE paramEshvaraaH shirasi yari baddhO na sEvaanjaliH ॥ 3.1001 ॥

dhairyaM yasya pitaa kshhamaa ca jananee shaantishciraM gEhinee
satyaM mitraM idaM dayaa ca bhaginee bhraataa manaHsaMyamaH ।
shayyaa bhoomitalaM dishO.api vasanaM jjhNaanaamRRitaM bhOjanaM
hyEtE yasya kuTumbinO vada sakhE kasmaadbhayaM yOginaH ॥ 3.1002 ॥

ahO vaa haarE vaa balavati ripau vaa suhRRidi vaa
maNau vaa lOshhThE vaa kusumashayanE vaa dRRishhadi vaa ।
tRRiNE vaa straiNE vaa mama samadRRishO yaanti divasaaH
kvacitpuNyaaraNyE shiva shiva shivEti pralapataH ॥ 3.1003 ॥







Browse Related Categories: