శ్రీ రుద్రం నమకం
శ్రీ రుద్ర ప్రశ్నః
కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితా
చతుర్థం వైశ్వదేవం కాండం పంచమః ప్రపాఠకః
ఓం నమో భగవతే' రుద్రాయ ||
నమ'స్తే రుద్ర మన్యవ' ఉతోత ఇష'వే నమః' |
నమ'స్తే అస్తు ధన్వ'నే బాహుభ్యా'ముత తే నమః' ||
యా త ఇషుః' శివత'మా శివం బభూవ' తే ధనుః' |
శివా శ'రవ్యా' యా తవ తయా' నో రుద్ర మృడయ |
యా తే' రుద్ర శివా తనూరఘోరాఽపా'పకాశినీ |
తయా' నస్తనువా శంత'మయా గిరి'శంతాభిచా'కశీహి ||
యామిషుం' గిరిశంత హస్తే బిభర్ష్యస్త'వే |
శివాం గి'రిత్ర తాం కు'రు మా హిగం'సీః పురు'షం జగ'త్||
శివేన వచ'సా త్వా గిరిశాచ్ఛా'వదామసి |
యథా' నః సర్వమిజ్జగ'దయక్ష్మగ్^ం సుమనా అస'త్ ||
అధ్య'వోచదధివక్తా ప్ర'థమో దైవ్యో' భిషక్ |
అహీగ్'శ్చ సర్వా''ంజంభయంథ్సర్వా''శ్చ యాతుధాన్యః' ||
అసౌ యస్తామ్రో అ'రుణ ఉత బభ్రుః సు'మంగళః' |
యే చేమాగ్^ం రుద్రా అభితో' దిక్షు శ్రితాః స'హస్రశోఽవైషాగ్ం హేడ' ఈమహే ||
అసౌ యో'ఽవసర్ప'తి నీల'గ్రీవో విలో'హితః |
ఉతైనం' గోపా అ'దృశన్నదృ'శన్నుదహార్యః' |
ఉతైనం విశ్వా' భూతాని స దృష్టో మృ'డయాతి నః ||
నమో' అస్తు నీల'గ్రీవాయ సహస్రాక్షాయ' మీఢుషే'' |
అథో యే అ'స్య సత్వా'నోఽహం తేభ్యో'ఽకరన్నమః' ||
ప్రము'ంచ ధన్వ'నస్త్వముభయోరార్త్ని' యోర్జ్యాం |
యాశ్చ' తే హస్త ఇష'వః పరా తా భ'గవో వప ||
అవతత్య ధనుస్త్వగ్^ం సహ'స్రాక్ష శతే'షుధే |
నిశీర్య' శల్యానాం ముఖా' శివో నః' సుమనా' భవ ||
విజ్యం ధనుః' కపర్దినో విశ'ల్యో బాణ'వాగ్^ం ఉత |
అనే'శన్నస్యేష'వ ఆభుర'స్య నిషంగథిః' ||
యా తే' హేతిర్మీ'డుష్టమ హస్తే' బభూవ' తే ధనుః' |
తయాఽస్మాన్, విశ్వతస్త్వమ'యక్ష్మయా పరి'బ్భుజ ||
నమ'స్తే అస్త్వాయు'ధాయానా'తతాయ ధృష్ణవే'' |
ఉభాభ్యా'ముత తే నమో' బాహుభ్యాం తవ ధన్వ'నే ||
పరి' తే ధన్వ'నో హేతిరస్మాన్ వృ'ణక్తు విశ్వతః' |
అథో య ఇ'షుధిస్తవారే అస్మన్నిధే'హి తం || 1 ||
శంభ'వే నమః' | నమ'స్తే అస్తు భగవన్-విశ్వేశ్వరాయ' మహాదేవాయ' త్ర్యంబకాయ' త్రిపురాంతకాయ' త్రికాగ్నికాలాయ' కాలాగ్నిరుద్రాయ' నీలకంఠాయ' మృత్యుంజయాయ' సర్వేశ్వరాయ' సదాశివాయ' శ్రీమన్-మహాదేవాయ నమః' ||
నమో హిర'ణ్య బాహవే సేనాన్యే' దిశాం చ పత'యే నమో నమో' వృక్షేభ్యో హరి'కేశేభ్యః పశూనాం పత'యే నమో నమః' సస్పింజ'రాయ త్విషీ'మతే పథీనాం పత'యే నమో నమో' బభ్లుశాయ' వివ్యాధినేఽన్నా'నాం పత'యే నమో నమో హరి'కేశాయోపవీతినే' పుష్టానాం పత'యే నమో నమో' భవస్య' హేత్యై జగ'తాం పత'యే నమో నమో' రుద్రాయా'తతావినే క్షేత్రా'ణాం పత'యే నమో నమః' సూతాయాహం'త్యాయ వనా'నాం పత'యే నమో నమో రోహి'తాయ స్థపత'యే వృక్షాణాం పత'యే నమో నమో' మంత్రిణే' వాణిజాయ కక్షా'ణాం పత'యే నమో నమో' భువంతయే' వారివస్కృతా-యౌష'ధీనాం పత'యే నమో నమ' ఉచ్చైర్-ఘో'షాయాక్రందయ'తే పత్తీనాం పత'యే నమో నమః' కృత్స్నవీతాయ ధావ'తే సత్త్వ'నాం పత'యే నమః' || 2 ||
నమః సహ'మానాయ నివ్యాధిన' ఆవ్యాధినీ'నాం పత'యే నమో నమః' కకుభాయ' నిషంగిణే'' స్తేనానాం పత'యే నమో నమో' నిషంగిణ' ఇషుధిమతే' తస్క'రాణాం పత'యే నమో నమో వంచ'తే పరివంచ'తే స్తాయూనాం పత'యే నమో నమో' నిచేరవే' పరిచరాయార'ణ్యానాం పత'యే నమో నమః' సృకావిభ్యో జిఘాగం'సద్భ్యో ముష్ణతాం పత'యే నమో నమో'ఽసిమద్భ్యో నక్తంచర'ద్భ్యః ప్రకృంతానాం పత'యే నమో నమ' ఉష్ణీషినే' గిరిచరాయ' కులుంచానాం పత'యే నమో నమ ఇషు'మద్భ్యో ధన్వావిభ్య'శ్చ వో నమో నమ' ఆతన్-వానేభ్యః' ప్రతిదధా'నేభ్యశ్చ వో నమో నమ' ఆయచ్ఛ'ద్భ్యో విసృజద్-భ్య'శ్చ వో నమో నమోఽస్స'ద్భ్యో విద్య'ద్-భ్యశ్చ వో నమో నమ ఆసీ'నేభ్యః శయా'నేభ్యశ్చ వో నమో నమః' స్వపద్భ్యో జాగ్ర'ద్-భ్యశ్చ వో నమో నమస్తిష్ఠ'ద్భ్యో ధావ'ద్-భ్యశ్చ వో నమో నమః' సభాభ్యః' సభాప'తిభ్యశ్చ వో నమో నమో అశ్వేభ్యోఽశ్వ'పతిభ్యశ్చ వో నమః' || 3 ||
నమ' ఆవ్యాధినీ''భ్యో వివిధ్య'ంతీభ్యశ్చ వో నమో నమ ఉగ'ణాభ్యస్తృగం-హతీభ్య'శ్చ వో నమో నమో' గృత్సేభ్యో' గృత్సప'తిభ్యశ్చ వో నమో నమో వ్రాతే''భ్యో వ్రాత'పతిభ్యశ్చ వో నమో నమో' గణేభ్యో' గణప'తిభ్యశ్చ వో నమో నమో విరూ'పేభ్యో విశ్వరూ'పేభ్యశ్చ వో నమో నమో' మహద్భ్యః', క్షుల్లకేభ్య'శ్చ వో నమో నమో' రథిభ్యో'ఽరథేభ్య'శ్చ వో నమో నమో రథే''భ్యో రథ'పతిభ్యశ్చ వో నమో నమః' సేనా''భ్యః సేనానిభ్య'శ్చ వో నమో నమః', క్షత్తృభ్యః' సంగ్రహీతృభ్య'శ్చ వో నమో నమస్తక్ష'భ్యో రథకారేభ్య'శ్చ వో నమో' నమః కులా'లేభ్యః కర్మారే''భ్యశ్చ వో నమో నమః' పుంజిష్టే''భ్యో నిషాదేభ్య'శ్చ వో నమో నమః' ఇషుకృద్భ్యో' ధన్వకృద్-భ్య'శ్చ వో నమో నమో' మృగయుభ్యః' శ్వనిభ్య'శ్చ వో నమో నమః శ్వభ్యః శ్వప'తిభ్యశ్చ వో నమః' || 4 ||
నమో' భవాయ' చ రుద్రాయ' చ నమః' శర్వాయ' చ పశుపత'యే చ నమో నీల'గ్రీవాయ చ శితికంఠా'య చ నమః' కపర్ధినే' చ వ్యు'ప్తకేశాయ చ నమః' సహస్రాక్షాయ' చ శతధ'న్వనే చ నమో' గిరిశాయ' చ శిపివిష్టాయ' చ నమో' మీఢుష్ట'మాయ చేషు'మతే చ నమో'' హ్రస్వాయ' చ వామనాయ' చ నమో' బృహతే చ వర్షీ'యసే చ నమో' వృద్ధాయ' చ సంవృధ్వ'నే చ నమో అగ్రి'యాయ చ ప్రథమాయ' చ నమ' ఆశవే' చాజిరాయ' చ నమః శీఘ్రి'యాయ చ శీభ్యా'య చ నమ' ఊర్మ్యా'య చావస్వన్యా'య చ నమః' స్రోతస్యా'య చ ద్వీప్యా'య చ || 5 ||
నమో'' జ్యేష్ఠాయ' చ కనిష్ఠాయ' చ నమః' పూర్వజాయ' చాపరజాయ' చ నమో' మధ్యమాయ' చాపగల్భాయ' చ నమో' జఘన్యా'య చ బుధ్ని'యాయ చ నమః' సోభ్యా'య చ ప్రతిసర్యా'య చ నమో యామ్యా'య చ క్షేమ్యా'య చ నమ' ఉర్వర్యా'య చ ఖల్యా'య చ నమః శ్లోక్యా'య చాఽవసాన్యా'య చ నమో వన్యా'య చ కక్ష్యా'య చ నమః' శ్రవాయ' చ ప్రతిశ్రవాయ' చ నమ' ఆశుషే'ణాయ చాశుర'థాయ చ నమః శూరా'య చావభిందతే చ నమో' వర్మిణే' చ వరూధినే' చ నమో' బిల్మినే' చ కవచినే' చ నమః' శ్రుతాయ' చ శ్రుతసేనాయ' చ || 6 ||
నమో' దుందుభ్యా'య చాహనన్యా'య చ నమో' ధృష్ణవే' చ ప్రమృశాయ' చ నమో' దూతాయ' చ ప్రహి'తాయ చ నమో' నిషంగిణే' చేషుధిమతే' చ నమ'స్-తీక్ష్ణేష'వే చాయుధినే' చ నమః' స్వాయుధాయ' చ సుధన్వ'నే చ నమః స్రుత్యా'య చ పథ్యా'య చ నమః' కాట్యా'య చ నీప్యా'య చ నమః సూద్యా'య చ సరస్యా'య చ నమో' నాద్యాయ' చ వైశంతాయ' చ నమః కూప్యా'య చావట్యా'య చ నమో వర్ష్యా'య చావర్ష్యాయ' చ నమో' మేఘ్యా'య చ విద్యుత్యా'య చ నమ ఈధ్రియా'య చాతప్యా'య చ నమో వాత్యా'య చ రేష్మి'యాయ చ నమో' వాస్తవ్యా'య చ వాస్తుపాయ' చ || 7 ||
నమః సోమా'య చ రుద్రాయ' చ నమ'స్తామ్రాయ' చారుణాయ' చ నమః' శంగాయ' చ పశుపత'యే చ నమ' ఉగ్రాయ' చ భీమాయ' చ నమో' అగ్రేవధాయ' చ దూరేవధాయ' చ నమో' హంత్రే చ హనీ'యసే చ నమో' వృక్షేభ్యో హరి'కేశేభ్యో నమ'స్తారాయ నమ'శ్శంభవే' చ మయోభవే' చ నమః' శంకరాయ' చ మయస్కరాయ' చ నమః' శివాయ' చ శివత'రాయ చ నమస్తీర్థ్యా'య చ కూల్యా'య చ నమః' పార్యా'య చావార్యా'య చ నమః' ప్రతర'ణాయ చోత్తర'ణాయ చ నమ' ఆతార్యా'య చాలాద్యా'య చ నమః శష్ప్యా'య చ ఫేన్యా'య చ నమః' సికత్యా'య చ ప్రవాహ్యా'య చ || 8 ||
నమ' ఇరిణ్యా'య చ ప్రపథ్యా'య చ నమః' కిగ్^ం^శిలాయ' చ క్షయ'ణాయ చ నమః' కపర్దినే' చ పులస్తయే' చ నమో గోష్ఠ్యా'య చ గృహ్యా'య చ నమస్తల్ప్యా'య చ గేహ్యా'య చ నమః' కాట్యా'య చ గహ్వరేష్ఠాయ' చ నమో'' హృదయ్యా'య చ నివేష్ప్యా'య చ నమః' పాగ్^ం సవ్యా'య చ రజస్యా'య చ నమః శుష్క్యా'య చ హరిత్యా'య చ నమో లోప్యా'య చోలప్యా'య చ నమ' ఊర్వ్యా'య చ సూర్మ్యా'య చ నమః' పర్ణ్యా'య చ పర్ణశద్యా'య చ నమో'ఽపగురమా'ణాయ చాభిఘ్నతే చ నమ' ఆఖ్ఖిదతే చ' ప్రఖ్ఖిదతే చ నమో' వః కిరికేభ్యో' దేవానాగ్మ్ హృద'యేభ్యో నమో' విక్షీణకేభ్యో నమో' విచిన్వత్కేభ్యో నమ' ఆనిర్ హతేభ్యో నమ' ఆమీవత్కేభ్యః' || 9 ||
ద్రాపే అంధ'సస్పతే దరి'ద్రన్-నీల'లోహిత |
ఏషాం పురు'షాణామేషాం ప'శూనాం మా భేర్మాఽరో మో ఏ'షాం కించనామ'మత్ |
యా తే' రుద్ర శివా తనూః శివా విశ్వాహ'భేషజీ |
శివా రుద్రస్య' భేషజీ తయా' నో మృడ జీవసే'' ||
ఇమాగ్^ం రుద్రాయ' తవసే' కపర్దినే'' క్షయద్వీ'రాయ ప్రభ'రామహే మతిం |
యథా' నః శమస'ద్ ద్విపదే చతు'ష్పదే విశ్వం' పుష్టం గ్రామే' అస్మిన్ననా'తురం |
మృడా నో' రుద్రోత నో మయ'స్కృధి క్షయద్వీ'రాయ నమ'సా విధేమ తే |
యచ్ఛం చ యోశ్చ మను'రాయజే పితా తద'శ్యామ తవ' రుద్ర ప్రణీ'తౌ |
మా నో' మహాంత'ముత మా నో' అర్భకం మా న ఉక్ష'ంతముత మా న' ఉక్షితం |
మా నో'ఽవధీః పితరం మోత మాతరం' ప్రియా మా న'స్తనువో' రుద్ర రీరిషః |
మా న'స్తోకే తన'యే మా న ఆయు'షి మా నో గోషు మా నో అశ్వే'షు రీరిషః |
వీరాన్మా నో' రుద్ర భామితోఽవ'ధీర్-హవిష్మ'ంతో నమ'సా విధేమ తే |
ఆరాత్తే' గోఘ్న ఉత పూ'రుషఘ్నే క్షయద్వీ'రాయ సుం-నమస్మే తే' అస్తు |
రక్షా' చ నో అధి' చ దేవ బ్రూహ్యథా' చ నః శర్మ' యచ్ఛ ద్విబర్హా''ః |
స్తుహి శ్రుతం గ'ర్తసదం యువా'నం మృగన్న భీమము'పహంతుముగ్రం |
మృడా జ'రిత్రే రు'ద్ర స్తవా'నో అన్యంతే' అస్మన్నివ'పంతు సేనా''ః |
పరి'ణో రుద్రస్య' హేతిర్-వృ'ణక్తు పరి' త్వేషస్య' దుర్మతి ర'ఘాయోః |
అవ' స్థిరా మఘవ'ద్-భ్యస్-తనుష్వ మీఢ్-వ'స్తోకాయ తన'యాయ మృడయ |
మీఢు'ష్టమ శివ'తమ శివో నః' సుమనా' భవ |
పరమే వృక్ష ఆయు'ధన్నిధాయ కృత్తిం వసా'న ఆచ'ర పినా'కం బిభ్రదాగ'హి |
వికి'రిద విలో'హిత నమ'స్తే అస్తు భగవః |
యాస్తే' సహస్రగం' హేతయోన్యమస్మన్-నివ'పంతు తాః |
సహస్రా'ణి సహస్రధా బా'హువోస్తవ' హేతయః' |
తాసామీశా'నో భగవః పరాచీనా ముఖా' కృధి || 10 ||
సహస్రా'ణి సహస్రశో యే రుద్రా అధి భూమ్యాం'' |
తేషాగం' సహస్రయోజనేఽవధన్వా'ని తన్మసి |
అస్మిన్-మ'హత్-య'ర్ణవే''ఽంతరి'క్షే భవా అధి' |
నీల'గ్రీవాః శితికంఠా''ః శర్వా అధః, క్ష'మాచరాః |
నీల'గ్రీవాః శితికంఠా దివగం' రుద్రా ఉప'శ్రితాః |
యే వృక్షేషు' సస్పింజ'రా నీల'గ్రీవా విలో'హితాః |
యే భూతానామధి'పతయో విశిఖాసః' కపర్ది'నః |
యే అన్నే'షు వివిధ్య'ంతి పాత్రే'షు పిబ'తో జనాన్' | యే పథాం ప'థిరక్ష'య ఐలబృదా' యవ్యుధః' | యే తీర్థాని' ప్రచర'ంతి సృకావ'ంతో నిషంగిణః' | య ఏతావ'ంతశ్చ భూయాగం'సశ్చ దిశో' రుద్రా వి'తస్థిరే | తేషాగం' సహస్రయోజనేఽవధన్వా'ని తన్మసి | నమో' రుధ్రేభ్యో యే పృ'థివ్యాం యే''ఽంతరి'క్షే యే దివి యేషామన్నం వాతో' వర్-షమిష'వస్-తేభ్యో దశ ప్రాచీర్దశ' దక్షిణా దశ' ప్రతీచీర్-దశో-దీ'చీర్-దశోర్ధ్వాస్-తేభ్యో నమస్తే నో' మృడయంతు తే యం ద్విష్మో యశ్చ' నో ద్వేష్టి తం వో జంభే' దధామి || 11 ||
త్ర్యం'బకం యజామహే సుగంధిం పు'ష్టివర్ధ'నం | ఉర్వారుకమి'వ బంధ'నాన్-మృత్యో'ర్-ముక్షీయ మాఽమృతా''త్ | యో రుద్రో అగ్నౌ యో అప్సు య ఓష'ధీషు యో రుద్రో విశ్వా భువ'నా వివేశ తస్మై' రుద్రాయ నమో' అస్తు | తము' ష్టుహి యః స్విషుః సుధన్వా యో విశ్వ'స్య క్షయ'తి భేషజస్య' | యక్ష్వా''మహే సౌ''మనసాయ' రుద్రం నమో''భిర్-దేవమసు'రం దువస్య | అయం మే హస్తో భగ'వానయం మే భగ'వత్తరః | అయం మే'' విశ్వభే''షజోఽయగ్^ం శివాభి'మర్శనః | యే తే' సహస్ర'మయుతం పాశా మృత్యో మర్త్యా'య హంత'వే | తాన్ యజ్ఞస్య' మాయయా సర్వానవ' యజామహే | మృత్యవే స్వాహా' మృత్యవే స్వాహా'' | ప్రాణానాం గ్రంథిరసి రుద్రో మా' విశాంతకః | తేనాన్నేనా''ప్యాయస్వ ||
ఓం నమో భగవతే రుద్రాయ విష్ణవే మృత్యు'ర్మే పాహి ||
సదాశివోం |
ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః'