പതംജലി യോഗ സൂത്രാണി - 1 (സമാധി പാദ)
അഥ സമാധിപാദഃ |
അഥ യോഗാനുശാസനമ് || 1 ||
യോഗശ്ചിത്തവൃത്തി നിരോധഃ || 2 ||
തദാ ദ്രഷ്ടുഃ സ്വരൂപേഽവസ്ഥാനമ് || 3 ||
വൃത്തി സാരൂപ്യമിതരത്ര || 4 ||
വൃത്തയഃ പംചതസ്യഃ ക്ലിഷ്ടാഽക്ലിഷ്ടാഃ || 5 ||
പ്രമാണ വിപര്യയ വികല്പ നിദ്രാ സ്മൃതയഃ || 6 ||
പ്രത്യക്ഷാനുമാനാഗമാഃ പ്രമാണാനി || 7 ||
വിപര്യയോ മിഥ്യാജ്ഞാനമതദ്രൂപ പ്രതിഷ്ടമ് || 8 ||
ശബ്ദജ്ഞാനാനുപാതീ വസ്തുശൂന്യോ വികല്പഃ || 9 ||
അഭാവ പ്രത്യയാലംബനാ വൃത്തിര്നിദ്രാ || 10 ||
അനഭൂത വിഷയാസംപ്രമോഷഃ സ്മൃതിഃ || 11 ||
അഭ്യാസ വൈരാഗ്യാഭ്യാം തന്നിരോധഃ || 12 ||
തത്ര സ്ഥിതൌ യത്നോഽഭ്യാസഃ || 13 ||
സ തു ദീര്ഘകാല നൈരംതര്യ സക്താരാസേവിതോ ദൃഢഭൂമിഃ || 14 ||
ദൃഷ്ടാനുശ്രവിക വിഷയ വിതൃഷ്ണസ്യ വശീകാരസഞ്ജ്ഞാ വൈരാഗ്യമ് || 15 ||
തത്പരം പുരുഷഖ്യാതേ-ര്ഗുണവൈതൃഷ്ണാമ് || 16 ||
വിതര്ക വിചാരാനംദാസ്മിതാരൂപാനുഗമാത് സംപ്രജ്ഞാതഃ || 17 ||
വിരാമപ്രത്യയാഭ്യാസപൂര്വഃ സംസ്കാരശേഷോഽനയഃ || 18 ||
ഭവപ്രത്യയോ വിദേഹപ്രകൃതിലയാനാമ് || 19 ||
ശ്രദ്ധാ വീര്യ സ്മൃതി സമാധിപ്രജ്ഞാ പൂര്വകഃ ഇതരേഷാമ് || 20 ||
തീവ്രസംവേഗാനാമാസന്നഃ || 21 ||
മൃദുമധ്യാധിമാത്രത്വാത്തതോഽപി വിശേഷഃ || 22 ||
ഈശ്വരപ്രണിധാനാദ്വാ || 23 ||
ക്ലേശ കര്മ വിപാകാശയൈരപരാമൃഷ്ടഃ പുരുഷവിശേഷ ഈശ്വരഃ || 24 ||
തത്ര നിരതിശയം സര്വജ്ഞവീജമ് || 25 ||
സ ഏഷഃ പൂര്വേഷാമപി ഗുരുഃ കാലേനാനവച്ഛേദാത് || 26 ||
തസ്യ വാചകഃ പ്രണവഃ || 27 ||
തജ്ജപസ്തദര്ഥഭാവനമ് || 28 ||
തതഃ പ്രത്യക്ചേതനാധിഗമോഽപ്യംതരായാഭാവശ്ച || 29 ||
വ്യാധി സ്ത്യാന സംശയ പ്രമാദാലസ്യാവിരതി ഭ്രാംതി
ദര്ശനാലബ്ധൂമികത്വാനവസ്ഥിതത്വാനി ചിത്തവിക്ഷേപസ്തേഽംതരായാഃ || 30 ||
ദുഃഖ ദൌര്മ്മനരസ്യാംഗമേജയത്വ ശ്വാസപ്രശ്വാസാ വിക്ഷേപസഹഭുവഃ || 31 ||
തത്പ്രതിഷേധാര്ഥമേകതത്ത്വാഭ്യാസഃ || 32 ||
മൈത്രീ കരുണാ മുദിതോപേക്ഷാണാം സുഖ ദുഃഖാ പുണ്യാപുണ്യ വിഷയാണാമ്-ഭാവനാതശ്ചിത്തപ്രസാദനമ് || 33 ||
പ്രച്ഛര്ദൃന വിധാരണാഭ്യാം വാ പ്രണസ്യ || 34 ||
വിഷയവതീ വാ പ്രവൃത്തിരൂത്പന്നാ മനസഃ സ്ഥിതി നിബംധനീ || 35 ||
വിശോകാ വാ ജ്യോതിഷ്മതീ || 36 ||
വീതരാഗ വിഷയം വാ ചിത്തമ് || 37 ||
സ്വപ്ന നിദ്രാ ജ്ഞാനാലംബനം വാ || 38 ||
യഥാഭിമതധ്യാനാദ്വാ || 39 ||
പരമാണു പരമ മഹത്ത്വാംതോഽസ്യ വശീകാരഃ || 40 ||
ക്ഷീണവൃത്തേരഭിജാതസ്യേവ മണേര്ഗ്രഹീതൃര്ഗയണ ഗ്രാഹ്യേഷു തത്സ്ഥ തദംജനതാ സമാപത്തിഃ || 41 ||
തത്ര ശബ്ദാര്ഥ ജ്ഞാന വികല്പൈഃ സംകീര്ണാ സവിതര്കാ സമാപത്തിഃ || 42 ||
സ്മൃതി പരിശുദ്ധൌ സ്വരൂപ ശൂന്യേവാര്ഥ മാത്രാനിര്ഭാസാ നിര്വിതര്കാ || 43 ||
ഏതയൈവ സവിചാരാ നിര്വിചാര ച സൂക്ഷ്മവിഷയാ വ്യാരഖ്യാതാ || 44 ||
സൂക്ഷ്മ വിഷയത്വം ചാലിംഗപര്യവസാനമ് || 45 ||
താ ഏവ സവീജഃ സമാധിഃ || 46 ||
നിര്വിചാര വൈശാരാധ്യേഽധ്യാത്മപ്രസാദഃ || 47 ||
ഋതംഭരാ തത്ര പ്രജ്ഞാ || 48 ||
ശ്രുതാനുമാന പ്രജ്ഞാഭ്യാമന്യവിഷയാ വിശേഷാര്ഥത്വാത് || 49 ||
തജ്ജഃ സംസ്കാരോഽന്യസംസ്കാര പ്രതിബംധീ || 50 ||
തസ്യാപി നിരോധേ സര്വനിരോധാന്നിര്വാജസ്സമാധിഃ || 51 ||
ഇതി പാതംജലയോഗദര്ശനേ സമാധിപാദോ നാമ പ്രഥമഃ പാദഃ |