ಪತಂಜಲಿ ಯೋಗ ಸೂತ್ರಾಣಿ - 1 (ಸಮಾಧಿ ಪಾದ)
ಅಥ ಸಮಾಧಿಪಾದಃ |
ಅಥ ಯೋಗಾನುಶಾಸನಮ್ || 1 ||
ಯೋಗಶ್ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿ ನಿರೋಧಃ || 2 ||
ತದಾ ದ್ರಷ್ಟುಃ ಸ್ವರೂಪೇಽವಸ್ಥಾನಮ್ || 3 ||
ವೃತ್ತಿ ಸಾರೂಪ್ಯಮಿತರತ್ರ || 4 ||
ವೃತ್ತಯಃ ಪಂಚತಸ್ಯಃ ಕ್ಲಿಷ್ಟಾಽಕ್ಲಿಷ್ಟಾಃ || 5 ||
ಪ್ರಮಾಣ ವಿಪರ್ಯಯ ವಿಕಲ್ಪ ನಿದ್ರಾ ಸ್ಮೃತಯಃ || 6 ||
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾನುಮಾನಾಗಮಾಃ ಪ್ರಮಾಣಾನಿ || 7 ||
ವಿಪರ್ಯಯೋ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಮತದ್ರೂಪ ಪ್ರತಿಷ್ಟಮ್ || 8 ||
ಶಬ್ದಜ್ಞಾನಾನುಪಾತೀ ವಸ್ತುಶೂನ್ಯೋ ವಿಕಲ್ಪಃ || 9 ||
ಅಭಾವ ಪ್ರತ್ಯಯಾಲಂಬನಾ ವೃತ್ತಿರ್ನಿದ್ರಾ || 10 ||
ಅನಭೂತ ವಿಷಯಾಸಂಪ್ರಮೋಷಃ ಸ್ಮೃತಿಃ || 11 ||
ಅಭ್ಯಾಸ ವೈರಾಗ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ತನ್ನಿರೋಧಃ || 12 ||
ತತ್ರ ಸ್ಥಿತೌ ಯತ್ನೋಽಭ್ಯಾಸಃ || 13 ||
ಸ ತು ದೀರ್ಘಕಾಲ ನೈರಂತರ್ಯ ಸಕ್ತಾರಾಸೇವಿತೋ ದೃಢಭೂಮಿಃ || 14 ||
ದೃಷ್ಟಾನುಶ್ರವಿಕ ವಿಷಯ ವಿತೃಷ್ಣಸ್ಯ ವಶೀಕಾರಸಞ್ಜ್ಞಾ ವೈರಾಗ್ಯಮ್ || 15 ||
ತತ್ಪರಂ ಪುರುಷಖ್ಯಾತೇ-ರ್ಗುಣವೈತೃಷ್ಣಾಮ್ || 16 ||
ವಿತರ್ಕ ವಿಚಾರಾನಂದಾಸ್ಮಿತಾರೂಪಾನುಗಮಾತ್ ಸಂಪ್ರಜ್ಞಾತಃ || 17 ||
ವಿರಾಮಪ್ರತ್ಯಯಾಭ್ಯಾಸಪೂರ್ವಃ ಸಂಸ್ಕಾರಶೇಷೋಽನಯಃ || 18 ||
ಭವಪ್ರತ್ಯಯೋ ವಿದೇಹಪ್ರಕೃತಿಲಯಾನಾಮ್ || 19 ||
ಶ್ರದ್ಧಾ ವೀರ್ಯ ಸ್ಮೃತಿ ಸಮಾಧಿಪ್ರಜ್ಞಾ ಪೂರ್ವಕಃ ಇತರೇಷಾಮ್ || 20 ||
ತೀವ್ರಸಂವೇಗಾನಾಮಾಸನ್ನಃ || 21 ||
ಮೃದುಮಧ್ಯಾಧಿಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ತತೋಽಪಿ ವಿಶೇಷಃ || 22 ||
ಈಶ್ವರಪ್ರಣಿಧಾನಾದ್ವಾ || 23 ||
ಕ್ಲೇಶ ಕರ್ಮ ವಿಪಾಕಾಶಯೈರಪರಾಮೃಷ್ಟಃ ಪುರುಷವಿಶೇಷ ಈಶ್ವರಃ || 24 ||
ತತ್ರ ನಿರತಿಶಯಂ ಸರ್ವಜ್ಞವೀಜಮ್ || 25 ||
ಸ ಏಷಃ ಪೂರ್ವೇಷಾಮಪಿ ಗುರುಃ ಕಾಲೇನಾನವಚ್ಛೇದಾತ್ || 26 ||
ತಸ್ಯ ವಾಚಕಃ ಪ್ರಣವಃ || 27 ||
ತಜ್ಜಪಸ್ತದರ್ಥಭಾವನಮ್ || 28 ||
ತತಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಚೇತನಾಧಿಗಮೋಽಪ್ಯಂತರಾಯಾಭಾವಶ್ಚ || 29 ||
ವ್ಯಾಧಿ ಸ್ತ್ಯಾನ ಸಂಶಯ ಪ್ರಮಾದಾಲಸ್ಯಾವಿರತಿ ಭ್ರಾಂತಿ
ದರ್ಶನಾಲಬ್ಧೂಮಿಕತ್ವಾನವಸ್ಥಿತತ್ವಾನಿ ಚಿತ್ತವಿಕ್ಷೇಪಸ್ತೇಽಂತರಾಯಾಃ || 30 ||
ದುಃಖ ದೌರ್ಮ್ಮನರಸ್ಯಾಂಗಮೇಜಯತ್ವ ಶ್ವಾಸಪ್ರಶ್ವಾಸಾ ವಿಕ್ಷೇಪಸಹಭುವಃ || 31 ||
ತತ್ಪ್ರತಿಷೇಧಾರ್ಥಮೇಕತತ್ತ್ವಾಭ್ಯಾಸಃ || 32 ||
ಮೈತ್ರೀ ಕರುಣಾ ಮುದಿತೋಪೇಕ್ಷಾಣಾಂ ಸುಖ ದುಃಖಾ ಪುಣ್ಯಾಪುಣ್ಯ ವಿಷಯಾಣಾಮ್-ಭಾವನಾತಶ್ಚಿತ್ತಪ್ರಸಾದನಮ್ || 33 ||
ಪ್ರಚ್ಛರ್ದೃನ ವಿಧಾರಣಾಭ್ಯಾಂ ವಾ ಪ್ರಣಸ್ಯ || 34 ||
ವಿಷಯವತೀ ವಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿರೂತ್ಪನ್ನಾ ಮನಸಃ ಸ್ಥಿತಿ ನಿಬಂಧನೀ || 35 ||
ವಿಶೋಕಾ ವಾ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಮತೀ || 36 ||
ವೀತರಾಗ ವಿಷಯಂ ವಾ ಚಿತ್ತಮ್ || 37 ||
ಸ್ವಪ್ನ ನಿದ್ರಾ ಜ್ಞಾನಾಲಂಬನಂ ವಾ || 38 ||
ಯಥಾಭಿಮತಧ್ಯಾನಾದ್ವಾ || 39 ||
ಪರಮಾಣು ಪರಮ ಮಹತ್ತ್ವಾಂತೋಽಸ್ಯ ವಶೀಕಾರಃ || 40 ||
ಕ್ಷೀಣವೃತ್ತೇರಭಿಜಾತಸ್ಯೇವ ಮಣೇರ್ಗ್ರಹೀತೃರ್ಗಯಣ ಗ್ರಾಹ್ಯೇಷು ತತ್ಸ್ಥ ತದಂಜನತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಃ || 41 ||
ತತ್ರ ಶಬ್ದಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನ ವಿಕಲ್ಪೈಃ ಸಂಕೀರ್ಣಾ ಸವಿತರ್ಕಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಃ || 42 ||
ಸ್ಮೃತಿ ಪರಿಶುದ್ಧೌ ಸ್ವರೂಪ ಶೂನ್ಯೇವಾರ್ಥ ಮಾತ್ರಾನಿರ್ಭಾಸಾ ನಿರ್ವಿತರ್ಕಾ || 43 ||
ಏತಯೈವ ಸವಿಚಾರಾ ನಿರ್ವಿಚಾರ ಚ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಿಷಯಾ ವ್ಯಾರಖ್ಯಾತಾ || 44 ||
ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯತ್ವಂ ಚಾಲಿಂಗಪರ್ಯವಸಾನಮ್ || 45 ||
ತಾ ಏವ ಸವೀಜಃ ಸಮಾಧಿಃ || 46 ||
ನಿರ್ವಿಚಾರ ವೈಶಾರಾಧ್ಯೇಽಧ್ಯಾತ್ಮಪ್ರಸಾದಃ || 47 ||
ಋತಂಭರಾ ತತ್ರ ಪ್ರಜ್ಞಾ || 48 ||
ಶ್ರುತಾನುಮಾನ ಪ್ರಜ್ಞಾಭ್ಯಾಮನ್ಯವಿಷಯಾ ವಿಶೇಷಾರ್ಥತ್ವಾತ್ || 49 ||
ತಜ್ಜಃ ಸಂಸ್ಕಾರೋಽನ್ಯಸಂಸ್ಕಾರ ಪ್ರತಿಬಂಧೀ || 50 ||
ತಸ್ಯಾಪಿ ನಿರೋಧೇ ಸರ್ವನಿರೋಧಾನ್ನಿರ್ವಾಜಸ್ಸಮಾಧಿಃ || 51 ||
ಇತಿ ಪಾತಂಜಲಯೋಗದರ್ಶನೇ ಸಮಾಧಿಪಾದೋ ನಾಮ ಪ್ರಥಮಃ ಪಾದಃ |