શિવ મહિમ્ના સ્તોત્રમ્
અથ શ્રી શિવમહિમ્નસ્તોત્રમ્ ||
મહિમ્નઃ પારં તે પરમવિદુષો યદ્યસદૃશી
સ્તુતિર્બ્રહ્માદીનામપિ તદવસન્નાસ્ત્વયિ ગિરઃ |
અથાઽવાચ્યઃ સર્વઃ સ્વમતિપરિણામાવધિ ગૃણન્
મમાપ્યેષ સ્તોત્રે હર નિરપવાદઃ પરિકરઃ || 1 ||
અતીતઃ પંથાનં તવ ચ મહિમા વાઙ્મનસયોઃ
અતદ્વ્યાવૃત્ત્યા યં ચકિતમભિધત્તે શ્રુતિરપિ |
સ કસ્ય સ્તોતવ્યઃ કતિવિધગુણઃ કસ્ય વિષયઃ
પદે ત્વર્વાચીને પતતિ ન મનઃ કસ્ય ન વચઃ || 2 ||
મધુસ્ફીતા વાચઃ પરમમમૃતં નિર્મિતવતઃ
તવ બ્રહ્મન્^^ કિં વાગપિ સુરગુરોર્વિસ્મયપદમ્ |
મમ ત્વેતાં વાણીં ગુણકથનપુણ્યેન ભવતઃ
પુનામીત્યર્થેઽસ્મિન્ પુરમથન બુદ્ધિર્વ્યવસિતા || 3 ||
તવૈશ્વર્યં યત્તજ્જગદુદયરક્ષાપ્રલયકૃત્
ત્રયીવસ્તુ વ્યસ્તં તિસ્રુષુ ગુણભિન્નાસુ તનુષુ |
અભવ્યાનામસ્મિન્ વરદ રમણીયામરમણીં
વિહંતું વ્યાક્રોશીં વિદધત ઇહૈકે જડધિયઃ || 4 ||
કિમીહઃ કિંકાયઃ સ ખલુ કિમુપાયસ્ત્રિભુવનં
કિમાધારો ધાતા સૃજતિ કિમુપાદાન ઇતિ ચ |
અતર્ક્યૈશ્વર્યે ત્વય્યનવસર દુઃસ્થો હતધિયઃ
કુતર્કોઽયં કાંશ્ચિત્ મુખરયતિ મોહાય જગતઃ || 5 ||
અજન્માનો લોકાઃ કિમવયવવંતોઽપિ જગતાં
અધિષ્ઠાતારં કિં ભવવિધિરનાદૃત્ય ભવતિ |
અનીશો વા કુર્યાદ્ ભુવનજનને કઃ પરિકરો
યતો મંદાસ્ત્વાં પ્રત્યમરવર સંશેરત ઇમે || 6 ||
ત્રયી સાંખ્યં યોગઃ પશુપતિમતં વૈષ્ણવમિતિ
પ્રભિન્ને પ્રસ્થાને પરમિદમદઃ પથ્યમિતિ ચ |
રુચીનાં વૈચિત્ર્યાદૃજુકુટિલ નાનાપથજુષાં
નૃણામેકો ગમ્યસ્ત્વમસિ પયસામર્ણવ ઇવ || 7 ||
મહોક્ષઃ ખટ્વાંગં પરશુરજિનં ભસ્મ ફણિનઃ
કપાલં ચેતીયત્તવ વરદ તંત્રોપકરણમ્ |
સુરાસ્તાં તામૃદ્ધિં દધતિ તુ ભવદ્ભૂપ્રણિહિતાં
ન હિ સ્વાત્મારામં વિષયમૃગતૃષ્ણા ભ્રમયતિ || 8 ||
ધ્રુવં કશ્ચિત્ સર્વં સકલમપરસ્ત્વધ્રુવમિદં
પરો ધ્રૌવ્યાઽધ્રૌવ્યે જગતિ ગદતિ વ્યસ્તવિષયે |
સમસ્તેઽપ્યેતસ્મિન્ પુરમથન તૈર્વિસ્મિત ઇવ
સ્તુવન્^^ જિહ્રેમિ ત્વાં ન ખલુ નનુ ધૃષ્ટા મુખરતા || 9 ||
તવૈશ્વર્યં યત્નાદ્ યદુપરિ વિરિંચિર્હરિરધઃ
પરિચ્છેતું યાતાવનલમનલસ્કંધવપુષઃ |
તતો ભક્તિશ્રદ્ધા-ભરગુરુ-ગૃણદ્ભ્યાં ગિરિશ યત્
સ્વયં તસ્થે તાભ્યાં તવ કિમનુવૃત્તિર્ન ફલતિ || 10 ||
અયત્નાદાસાદ્ય ત્રિભુવનમવૈરવ્યતિકરં
દશાસ્યો યદ્બાહૂનભૃત રણકંડૂ-પરવશાન્ |
શિરઃપદ્મશ્રેણી-રચિતચરણાંભોરુહ-બલેઃ
સ્થિરાયાસ્ત્વદ્ભક્તેસ્ત્રિપુરહર વિસ્ફૂર્જિતમિદમ્ || 11 ||
અમુષ્ય ત્વત્સેવા-સમધિગતસારં ભુજવનં
બલાત્ કૈલાસેઽપિ ત્વદધિવસતૌ વિક્રમયતઃ |
અલભ્યા પાતાલેઽપ્યલસચલિતાંગુષ્ઠશિરસિ
પ્રતિષ્ઠા ત્વય્યાસીદ્ ધ્રુવમુપચિતો મુહ્યતિ ખલઃ || 12 ||
યદૃદ્ધિં સુત્રામ્ણો વરદ પરમોચ્ચૈરપિ સતીં
અધશ્ચક્રે બાણઃ પરિજનવિધેયત્રિભુવનઃ |
ન તચ્ચિત્રં તસ્મિન્ વરિવસિતરિ ત્વચ્ચરણયોઃ
ન કસ્યાપ્યુન્નત્યૈ ભવતિ શિરસસ્ત્વય્યવનતિઃ || 13 ||
અકાંડ-બ્રહ્માંડ-ક્ષયચકિત-દેવાસુરકૃપા
વિધેયસ્યાઽઽસીદ્^^ યસ્ત્રિનયન વિષં સંહૃતવતઃ |
સ કલ્માષઃ કંઠે તવ ન કુરુતે ન શ્રિયમહો
વિકારોઽપિ શ્લાઘો ભુવન-ભય- ભંગ- વ્યસનિનઃ || 14 ||
અસિદ્ધાર્થા નૈવ ક્વચિદપિ સદેવાસુરનરે
નિવર્તંતે નિત્યં જગતિ જયિનો યસ્ય વિશિખાઃ |
સ પશ્યન્નીશ ત્વામિતરસુરસાધારણમભૂત્
સ્મરઃ સ્મર્તવ્યાત્મા ન હિ વશિષુ પથ્યઃ પરિભવઃ || 15 ||
મહી પાદાઘ્તાદ્ વ્રજતિ સહસા સંશયપદં
પદં વિષ્ણોર્ભ્રામ્યદ્ ભુજ-પરિઘ્-રુગ્ણ-ગ્રહ- ગણમ્ |
મુહુર્દ્યૌર્દૌસ્થ્યં યાત્યનિભૃત-જટા-તાડિત-તટા
જગદ્રક્ષાયૈ ત્વં નટસિ નનુ વામૈવ વિભુતા || 16 ||
વિયદ્વ્યાપી તારા-ગણ-ગુણિત-ફેનોદ્ગમ-રુચિઃ
પ્રવાહો વારાં યઃ પૃષતલઘ્દૃષ્ટઃ શિરસિ તે |
જગદ્દ્વીપાકારં જલધિવલયં તેન કૃતમિતિ
અનેનૈવોન્નેયં ધૃતમહિમ દિવ્યં તવ વપુઃ || 17 ||
રથઃ ક્ષોણી યંતા શતધૃતિરગેંદ્રો ધનુરથો
રથાંગે ચંદ્રાર્કૌ રથ-ચરણ-પાણિઃ શર ઇતિ |
દિધક્ષોસ્તે કોઽયં ત્રિપુરતૃણમાડંબર-વિધિઃ
વિધેયૈઃ ક્રીડંત્યો ન ખલુ પરતંત્રાઃ પ્રભુધિયઃ || 18 ||
હરિસ્તે સાહસ્રં કમલ બલિમાધાય પદયોઃ
યદેકોને તસ્મિન્^^ નિજમુદહરન્નેત્રકમલમ્ |
ગતો ભક્ત્યુદ્રેકઃ પરિણતિમસૌ ચક્રવપુષઃ
ત્રયાણાં રક્ષાયૈ ત્રિપુરહર જાગર્તિ જગતામ્ || 19 ||
ક્રતૌ સુપ્તે જાગ્રત્^^ ત્વમસિ ફલયોગે ક્રતુમતાં
ક્વ કર્મ પ્રધ્વસ્તં ફલતિ પુરુષારાધનમૃતે |
અતસ્ત્વાં સંપ્રેક્ષ્ય ક્રતુષુ ફલદાન-પ્રતિભુવં
શ્રુતૌ શ્રદ્ધાં બધ્વા દૃઢપરિકરઃ કર્મસુ જનઃ || 20 ||
ક્રિયાદક્ષો દક્ષઃ ક્રતુપતિરધીશસ્તનુભૃતાં
ઋષીણામાર્ત્વિજ્યં શરણદ સદસ્યાઃ સુર-ગણાઃ |
ક્રતુભ્રંશસ્ત્વત્તઃ ક્રતુફલ-વિધાન-વ્યસનિનઃ
ધ્રુવં કર્તુઃ શ્રદ્ધા-વિધુરમભિચારાય હિ મખાઃ || 21 ||
પ્રજાનાથં નાથ પ્રસભમભિકં સ્વાં દુહિતરં
ગતં રોહિદ્^^ ભૂતાં રિરમયિષુમૃષ્યસ્ય વપુષા |
ધનુષ્પાણેર્યાતં દિવમપિ સપત્રાકૃતમમું
ત્રસંતં તેઽદ્યાપિ ત્યજતિ ન મૃગવ્યાધરભસઃ || 22 ||
સ્વલાવણ્યાશંસા ધૃતધનુષમહ્નાય તૃણવત્
પુરઃ પ્લુષ્ટં દૃષ્ટ્વા પુરમથન પુષ્પાયુધમપિ |
યદિ સ્ત્રૈણં દેવી યમનિરત-દેહાર્ધ-ઘ્ટનાત્
અવૈતિ ત્વામદ્ધા બત વરદ મુગ્ધા યુવતયઃ || 23 ||
શ્મશાનેષ્વાક્રીડા સ્મરહર પિશાચાઃ સહચરાઃ
ચિતા-ભસ્માલેપઃ સ્રગપિ નૃકરોટી-પરિકરઃ |
અમંગલ્યં શીલં તવ ભવતુ નામૈવમખિલં
તથાપિ સ્મર્તૄણાં વરદ પરમં મંગલમસિ || 24 ||
મનઃ પ્રત્યક્ચિત્તે સવિધમવિધાયાત્ત-મરુતઃ
પ્રહૃષ્યદ્રોમાણઃ પ્રમદ-સલિલોત્સંગતિ-દૃશઃ |
યદાલોક્યાહ્લાદં હ્રદ ઇવ નિમજ્યામૃતમયે
દધત્યંતસ્તત્ત્વં કિમપિ યમિનસ્તત્ કિલ ભવાન્ || 25 ||
ત્વમર્કસ્ત્વં સોમસ્ત્વમસિ પવનસ્ત્વં હુતવહઃ
ત્વમાપસ્ત્વં વ્યોમ ત્વમુ ધરણિરાત્મા ત્વમિતિ ચ |
પરિચ્છિન્નામેવં ત્વયિ પરિણતા બિભ્રતિ ગિરં
ન વિદ્મસ્તત્તત્ત્વં વયમિહ તુ યત્ ત્વં ન ભવસિ || 26 ||
ત્રયીં તિસ્રો વૃત્તીસ્ત્રિભુવનમથો ત્રીનપિ સુરાન્
અકારાદ્યૈર્વર્ણૈસ્ત્રિભિરભિદધત્ તીર્ણવિકૃતિ |
તુરીયં તે ધામ ધ્વનિભિરવરુંધાનમણુભિઃ
સમસ્તં વ્યસ્તં ત્વાં શરણદ ગૃણાત્યોમિતિ પદમ્ || 27 ||
ભવઃ શર્વો રુદ્રઃ પશુપતિરથોગ્રઃ સહમહાન્
તથા ભીમેશાનાવિતિ યદભિધાનાષ્ટકમિદમ્ |
અમુષ્મિન્ પ્રત્યેકં પ્રવિચરતિ દેવ શ્રુતિરપિ
પ્રિયાયાસ્મૈધામ્ને પ્રણિહિત-નમસ્યોઽસ્મિ ભવતે || 28 ||
નમો નેદિષ્ઠાય પ્રિયદવ દવિષ્ઠાય ચ નમઃ
નમઃ ક્ષોદિષ્ઠાય સ્મરહર મહિષ્ઠાય ચ નમઃ |
નમો વર્ષિષ્ઠાય ત્રિનયન યવિષ્ઠાય ચ નમઃ
નમઃ સર્વસ્મૈ તે તદિદમતિસર્વાય ચ નમઃ || 29 ||
બહુલ-રજસે વિશ્વોત્પત્તૌ ભવાય નમો નમઃ
પ્રબલ-તમસે તત્ સંહારે હરાય નમો નમઃ |
જન-સુખકૃતે સત્ત્વોદ્રિક્તૌ મૃડાય નમો નમઃ
પ્રમહસિ પદે નિસ્ત્રૈગુણ્યે શિવાય નમો નમઃ || 30 ||
કૃશ-પરિણતિ-ચેતઃ ક્લેશવશ્યં ક્વ ચેદં ક્વ ચ તવ ગુણ-સીમોલ્લંઘ્ની શશ્વદૃદ્ધિઃ |
ઇતિ ચકિતમમંદીકૃત્ય માં ભક્તિરાધાદ્ વરદ ચરણયોસ્તે વાક્ય-પુષ્પોપહારમ્ || 31 ||
અસિત-ગિરિ-સમં સ્યાત્ કજ્જલં સિંધુ-પાત્રે સુર-તરુવર-શાખા લેખની પત્રમુર્વી |
લિખતિ યદિ ગૃહીત્વા શારદા સર્વકાલં તદપિ તવ ગુણાનામીશ પારં ન યાતિ || 32 ||
અસુર-સુર-મુનીંદ્રૈરર્ચિતસ્યેંદુ-મૌલેઃ ગ્રથિત-ગુણમહિમ્નો નિર્ગુણસ્યેશ્વરસ્ય |
સકલ-ગણ-વરિષ્ઠઃ પુષ્પદંતાભિધાનઃ રુચિરમલઘ્વૃત્તૈઃ સ્તોત્રમેતચ્ચકાર || 33 ||
અહરહરનવદ્યં ધૂર્જટેઃ સ્તોત્રમેતત્ પઠતિ પરમભક્ત્યા શુદ્ધ-ચિત્તઃ પુમાન્ યઃ |
સ ભવતિ શિવલોકે રુદ્રતુલ્યસ્તથાઽત્ર પ્રચુરતર-ધનાયુઃ પુત્રવાન્ કીર્તિમાંશ્ચ || 34 ||
મહેશાન્નાપરો દેવો મહિમ્નો નાપરા સ્તુતિઃ |
અઘ્રાન્નાપરો મંત્રો નાસ્તિ તત્ત્વં ગુરોઃ પરમ્ || 35 ||
દીક્ષા દાનં તપસ્તીર્થં જ્ઞાનં યાગાદિકાઃ ક્રિયાઃ |
મહિમ્નસ્તવ પાઠસ્ય કલાં નાર્હંતિ ષોડશીમ્ || 36 ||
કુસુમદશન-નામા સર્વ-ગંધર્વ-રાજઃ
શશિધરવર-મૌલેર્દેવદેવસ્ય દાસઃ |
સ ખલુ નિજ-મહિમ્નો ભ્રષ્ટ એવાસ્ય રોષાત્
સ્તવનમિદમકાર્ષીદ્ દિવ્ય-દિવ્યં મહિમ્નઃ || 37 ||
સુરગુરુમભિપૂજ્ય સ્વર્ગ-મોક્ષૈક-હેતું
પઠતિ યદિ મનુષ્યઃ પ્રાંજલિર્નાન્ય-ચેતાઃ |
વ્રજતિ શિવ-સમીપં કિન્નરૈઃ સ્તૂયમાનઃ
સ્તવનમિદમમોઘં પુષ્પદંતપ્રણીતમ્ || 38 ||
આસમાપ્તમિદં સ્તોત્રં પુણ્યં ગંધર્વ-ભાષિતમ્ |
અનૌપમ્યં મનોહારિ સર્વમીશ્વરવર્ણનમ્ || 39 ||
ઇત્યેષા વાઙ્મયી પૂજા શ્રીમચ્છંકર-પાદયોઃ |
અર્પિતા તેન દેવેશઃ પ્રીયતાં મે સદાશિવઃ || 40 ||
તવ તત્ત્વં ન જાનામિ કીદૃશોઽસિ મહેશ્વર |
યાદૃશોઽસિ મહાદેવ તાદૃશાય નમો નમઃ || 41 ||
એકકાલં દ્વિકાલં વા ત્રિકાલં યઃ પઠેન્નરઃ |
સર્વપાપ-વિનિર્મુક્તઃ શિવ લોકે મહીયતે || 42 ||
શ્રી પુષ્પદંત-મુખ-પંકજ-નિર્ગતેન
સ્તોત્રેણ કિલ્બિષ-હરેણ હર-પ્રિયેણ |
કંઠસ્થિતેન પઠિતેન સમાહિતેન
સુપ્રીણિતો ભવતિ ભૂતપતિર્મહેશઃ || 43 ||
|| ઇતિ શ્રી પુષ્પદંત વિરચિતં શિવમહિમ્નઃ સ્તોત્રં સમાપ્તમ્ ||