dēvī mahātmyam durgā saptaśati panchamō'dhyāyaḥ
dēvyā dūta saṃvādō nāma pañcamō dhyāyaḥ ||
asya śrī uttaracaritrasya rudra ṛṣiḥ | śrī mahāsarasvatī dēvatā | anuṣṭupChandhaḥ |bhīmā śaktiḥ | bhrāmarī bījaṃ | sūryastatvaṃ | sāmavēdaḥ | svarūpaṃ | śrī mahāsarasvatiprītyarthē | uttaracaritrapāṭhē viniyōgaḥ ||
dhyānaṃ
ghṇṭāśūlahalāni śaṅkha musalē cakraṃ dhanuḥ sāyakaṃ
hastābjairdhadatīṃ ghnāntavilasacChītāṃśutulyaprabhāṃ
gaurī dēha samudbhavāṃ trijagatāṃ ādhārabhūtāṃ mahā
pūrvāmatra sarasvatī manubhajē śumbhādidaityārdinīṃ||
||ṛṣiruvāca|| || 1 ||
purā śumbhaniśumbhābhyāmasurābhyāṃ śachīpatēḥ
trailōkyaṃ yajJṇya bhāgāśca hṛtā madabalāśrayāt ||2||
tāvēva sūryatām tadvadadhikāraṃ tathaindavaṃ
koubēramatha yāmyaṃ chakrāntē varuṇasya ca
tāvēva pavanarddhi'ṃ ca cakraturvahni karmaca
tatō dēvā vinirdhūtā bhraṣṭarājyāḥ parājitāḥ ||3||
hṛtādhikārāstridaśāstābhyāṃ sarvē nirākṛtā|
mahāsurābhyāṃ tāṃ dēvīṃ saṃsmarantyaparājitāṃ ||4||
tayāsmākaṃ varō dattō yadhāpatsu smṛtākhilāḥ|
bhavatāṃ nāśayiṣyāmi tatkṣaṇātparamāpadaḥ ||5||
itikṛtvā matiṃ dēvā himavantaṃ nagēśvaraṃ|
jagmustatra tatō dēvīṃ viṣṇumāyāṃ pratuṣṭuvuḥ ||6||
dēvā ūcuḥ
namō dēvyai mahādēvyai śivāyai satataṃ namaḥ|
namaḥ prakṛtyai bhadrāyai niyatāḥ praṇatāḥ smatāṃ ||6||
roudrāya namō nityāyai gouryai dhātryai namō namaḥ
jyōtsnāyai cēndurūpiṇyai sukhāyai satataṃ namaḥ ||8||
kaḻyāṇyai praṇatā vṛddhyai siddhyai kurmō namō namaḥ|
nairṛtyai bhūbhṛtāṃ lakṣmai śarvāṇyai tē namō namaḥ ||9||
durgāyai durgapārāyai sārāyai sarvakāriṇyai
khyātyai tathaiva kṛṣṇāyai dhūmrāyai satataṃ namaḥ ||10||
atisaumyatiroudrāyai natāstasyai namō namaḥ
namō jagatpratiṣṭhāyai dēvyai kṛtyai namō namaḥ ||11||
yādēvī sarvabhūtēṣū viṣṇumāyēti śabdhitā|
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||12
yādēvī sarvabhūtēṣū cētanētyabhidhīyatē|
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||13||
yādēvī sarvabhūtēṣū buddhirūpēṇa saṃsthitā|
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||14||
yādēvī sarvabhūtēṣū nidrārūpēṇa saṃsthitā|
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||15||
yādēvī sarvabhūtēṣū kṣudhārūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||16||
yādēvī sarvabhūtēṣū Chāyārūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||17||
yādēvī sarvabhūtēṣū śaktirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||18||
yādēvī sarvabhūtēṣū tṛṣṇārūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||19||
yādēvī sarvabhūtēṣū kṣāntirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||20||
yādēvī sarvabhūtēṣū jātirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||21||
yādēvī sarvabhūtēṣū lajjārūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||22||
yādēvī sarvabhūtēṣū śāntirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||23||
yādēvī sarvabhūtēṣū śraddhārūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||24||
yādēvī sarvabhūtēṣū kāntirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||25||
yādēvī sarvabhūtēṣū lakṣmīrūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||26||
yādēvī sarvabhūtēṣū vṛttirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||27||
yādēvī sarvabhūtēṣū smṛtirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||28||
yādēvī sarvabhūtēṣū dayārūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||29||
yādēvī sarvabhūtēṣū tuṣṭirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||30||
yādēvī sarvabhūtēṣū mātṛrūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||31||
yādēvī sarvabhūtēṣū bhrāntirūpēṇa saṃsthitā
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||32||
indriyāṇāmadhiṣṭhātrī bhūtānāṃ cākhilēṣu yā|
bhūtēṣu satataṃ tasyai vyāpti dēvyai namō namaḥ ||33||
citirūpēṇa yā kṛtsnamēta dvyāpya sthitā jagat
namastasyai, namastasyai,namastasyai namōnamaḥ ||34||
stutāsuraiḥ pūrvamabhīṣṭa saṃśrayāttathā
surēndrēṇa dinēṣusēvitā|
karōtusā naḥ śubhahēturīśvarī
śubhāni bhadrāṇya bhihantu cāpadaḥ ||35||
yā sāmprataṃ cōddhatadaityatāpitai
rasmābhirīśācasurairnamaśyatē|
yāca smatā tat^kṣaṇa mēva hanti naḥ
sarvā padōbhaktivinamramūrtibhiḥ ||36||
ṛṣiruvāca||
ēvaṃ stavābhi yuktānāṃ dēvānāṃ tatra pārvatī|
snātumabhyāyayau tōyē jāhnavyā nṛpanandana ||37||
sābravīttān surān subhrūrbhavadbhiḥ stūyatē'tra kā
śarīrakōśataścāsyāḥ samudbhūtā' bravīcChivā ||38||
stōtraṃ mamaitatkriyatē śumbhadaitya nirākṛtaiḥ
dēvaiḥ samētaiḥ samarē niśumbhēna parājitaiḥ ||39||
śarīrakōśādyattasyāḥ pārvatyā niḥsṛtāmbikā|
kauśikīti samastēṣu tatō lōkēṣu gīyatē ||40||
tasyāṃvinirgatāyāṃ tu kṛṣṇābhūtsāpi pārvatī|
kāḻikēti samākhyātā himācalakṛtāśrayā ||41||
tatō'mbikāṃ paraṃ rūpaṃ bibhrāṇāṃ sumanōharaṃ |
dadarśa caṇdō muṇdaśca bhṛtyau śumbhaniśumbhayōḥ ||42||
tābhyāṃ śumbhāya cākhyātā sātīva sumanōharā|
kāpyāstē strī mahārāja bhāsa yantī himācalam ||43||
naiva tādṛk kvacidrūpaṃ dṛṣṭaṃ kēnaciduttamam|
jJṇāyatāṃ kāpyasau dēvī gṛhyatāṃ cāsurēśvara ||44||
strī ratna maticārvañjgī dyōtayantīdiśastviṣā|
sātutiṣṭati daityēndra tāṃ bhavān draṣṭu marhati ||45||
yāni ratnāni maṇayō gajāśvādīni vai prabhō|
trai lōkyētu samastāni sāmprataṃ bhāntitē gṛhē ||46||
airāvataḥ samānītō gajaratnaṃ punardarāt|
pārijāta taruścāyaṃ tathaivōccaiḥ śravā hayaḥ ||47||
vimānaṃ haṃsasaṃyuktamētattiṣṭhati tē'ṅgaṇē|
ratnabhūta mihānītaṃ yadāsīdvēdhasō'dbhutaṃ ||48||
nidhirēṣa mahā padmaḥ samānītō dhanēśvarāt|
kiñjalkinīṃ dadau cābdhirmālāmamlānapajkajāṃ ||49||
Chatraṃ tēvāruṇaṃ gēhē kāñcanasrāvi tiṣṭhati|
tathāyaṃ syandanavarō yaḥ purāsītprajāpatēḥ ||50||
mṛtyōrutkrāntidā nāma śaktirīśa tvayā hṛtā|
pāśaḥ salila rājasya bhrātustava parigrahē ||51||
niśumbhasyābdhijātāśca samastā ratna jātayaḥ|
vahniścāpi dadau tubhya magniśaucē ca vāsasī ||52||
ēvaṃ daityēndra ratnāni samastānyāhṛtāni tē
strrī ratna mēṣā kalyāṇī tvayā kasmānna gṛhyatē ||53||
ṛṣiruvāca|
niśamyēti vacaḥ śumbhaḥ sa tadā caṇḍamuṇḍayōḥ|
prēṣayāmāsa sugrīvaṃ dūtaṃ dēvyā mahāsuraṃ ||54||
iti cēti ca vaktavyā sā gatvā vacanānmama|
yathā cābhyēti samprītyā tathā kāryaṃ tvayā lagh ||55||
satatra gatvā yatrāstē śailōddōśē'tiśōbhanē|
sādēvī tāṃ tataḥ prāha ślakṣṇaṃ madhurayā girā ||56||
dūta uvāca||
dēvi daityēśvaraḥ śumbhastrelōkyē paramēśvaraḥ|
dūtō'haṃ prēṣi tastēna tvatsakāśamihāgataḥ ||57||
avyāhatājJṇaḥ sarvāsu yaḥ sadā dēvayōniṣu|
nirjitākhila daityāriḥ sa yadāha śṛṇuṣva tat ||58||
mamatrailōkya makhilaṃ mamadēvā vaśānugāḥ|
yajJṇabhāgānahaṃ sarvānupāśnāmi pṛthak pṛthak ||59||
trailōkyēvararatnāni mama vaśyānyaśēṣataḥ|
tathaiva gajaratnaṃ ca hṛtaṃ dēvēndravāhanaṃ ||60||
kṣīrōdamathanōdbhūta maśvaratnaṃ mamāmaraiḥ|
uccaiḥśravasasañjJṇaṃ tatpraṇipatya samarpitaṃ ||61||
yānicānyāni dēvēṣu gandharvēṣūragēṣu ca |
ratnabhūtāni bhūtāni tāni mayyēva śōbhanē ||62||
strī ratnabhūtāṃ tāṃ dēvīṃ lōkē manyā mahē vayaṃ|
sā tvamasmānupāgacCha yatō ratnabhujō vayaṃ ||63||
māṃvā mamānujaṃ vāpi niśumbhamuruvikramam|
bhajatvaṃ cañcalāpājgi ratna bhūtāsi vai yataḥ ||64||
paramaiśvarya matulaṃ prāpsyasē matparigrahāt|
ētadbhudthyā samālōcya matparigrahatāṃ vraja ||65||
ṛṣiruvāca||
ityuktā sā tadā dēvī gambhīrāntaḥsmitā jagau|
durgā bhagavatī bhadrā yayēdaṃ dhāryatē jagat ||66||
dēvyuvāca||
satya muktaṃ tvayā nātra mithyākiñcittvayōditam|
trailōkyādhipatiḥ śumbhō niśumbhaścāpi tādṛśaḥ ||67||
kiṃ tvatra yatpratijJṇātaṃ mithyā tatkriyatē katham|
śrūyatāmalpabhuddhitvāt tpratijJṇā yā kṛtā purā ||68||
yōmām jayati sajgrāmē yō mē darpaṃ vyapōhati|
yōmē pratibalō lōkē sa mē bhartā bhaviṣyati ||69||
tadāgacChatu śumbhō'tra niśumbhō vā mahāsuraḥ|
māṃ jitvā kiṃ cirēṇātra pāṇiṅgṛhṇātumēlagh ||70||
dūta uvāca||
avaliptāsi maivaṃ tvaṃ dēvi brūhi mamāgrataḥ|
trailōkyēkaḥ pumāṃstiṣṭēd agrē śumbhaniśumbhayōḥ ||71||
anyēṣāmapi daityānāṃ sarvē dēvā na vai yudhi|
kiṃ tiṣṭhanti summukhē dēvi punaḥ strī tvamēkikā ||72||
indrādyāḥ sakalā dēvāstasthuryēṣāṃ na saṃyugē|
śumbhādīnāṃ kathaṃ tēṣāṃ strī prayāsyasi sammukham ||73||
sātvaṃ gacCha mayaivōktā pārśvaṃ śumbhaniśumbhayōḥ|
kēśākarṣaṇa nirdhūta gauravā mā gamiṣyasi||74||
dēvyuvāca|
ēvamētad balī śumbhō niśumbhaścātivīryavān|
kiṃ karōmi pratijJṇā mē yadanālōcitāpurā ||75||
satvaṃ gacCha mayōktaṃ tē yadētattsarva mādṛtaḥ|
tadācakṣvā surēndrāya sa ca yuktaṃ karōtu yat ||76||
|| iti śrī mārkaṇḍēya purāṇē sāvarnikē manvantarē dēvi mahatmyē dēvyā dūta saṃvādō nāma pañcamō dhyāyaḥ samāptaṃ ||
āhuti
klīṃ jayantī sāṅgāyai sāyudhāyai saśaktikāyai saparivārāyai savāhanāyai dhūmrākṣyai viṣṇumāyādi chaturviṃśad dēvatābhyō mahāhutiṃ samarpayāmi namaḥ svāhā ||